Rozerin Gültekin

 

İSTANBUL - HDP’nin 2019 yerel seçimlerinde kazandığı belediyelerine atanan kayyımlar önce kadın kazanımlarını hedef aldı, kadın kurumlarını kapattı, kadın müdürlüklerinin başına erkekleri getirdi. Kadınlar ise başta eşbaşkanlık sistemi olmak üzere kazanımlarını korumak için mücadelelerini sürdürüyor.  

 

Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) belediyelerine 2019 yılında atanan kayyımlar oy çokluğu ile  kazanılan belediyeleri gasp etti. Kayyımlarla çıkarlar doğrultusunda belediyeler oluşturuldu. Bu belediyelerin oluşum sürecinde elbette en çok hedef alınan ve çalışması sonlandırmaya çalışılan kadın eşbaşkanlar ve kadın kurumları oldu. 2019 yılında atanan kayyımla beraber yaşanan süreci kadınlar açısından derledik.

 

3 yıl arayla tekrar atanan kayyımlar…

 

AKP-MHP iktidarı 2016 yılında olduğu gibi 2019 yılında tekrardan halkın iradesini yok sayarak Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) belediyelerine kayyım atadı. 31 Mart 20019 yerel seçimlerden kısa bir süre sonra 19 Ağustos 2019 tarihinde Wan (Van), Mêrdin (Mardin) ve Amed büyükşehir belediyesine kayyım atamaları gerçekleştirildi. İçişler Bakanlığı’nın kararıyla 2019 yılından bu yana 59 belediyeye kayyım atandı 6 belediye başkanına da Kanun Hükmünde Kararname  (KHK) ile kamu görevinden ihraç edildiği gerekçesiyle mazbata verilmedi. Belediye eşbaşkanları, belediye meclis üyeleri, il genel meclis üyeleri gözaltına alınıp tutuklanarak görevinden uzaklaştırıldı. Bunların yanında kayyımların atanmasıyla beraber Kurdistan’daki belediyelere valiler ya da Türkiye’nin diğer yerlerinden getirilen bürokratlar atandı. 

 

Halkın iradesi ile kazanılan 65 belediyeden geriye 6 belediye kaldı

 

2019’dan bu yana HDP’nin kazandığı ve kayyım atanmayan sadece 6 belediye kaldı. Şirnex’in (Şırnak) Sîlopya (Silopi) Belediyesi ile Gundikê Mele (Balveren) Belediyesi, Amed’in Çınar Belediyesi, Erzirom’un (Erzurum) (Qereçoban) Karaçoban Belediyesi, Agirî’nin (Ağrı) Patnos Belediyesi, Semsûr’un (Adıyaman) Kömür Belediyesi’ne kayyım atanmadı. 

 

Eşbaşkanlar tutsak

 

 

Kayyım atanmasından sonra tutuklanan ve hala cezaevinde tutsak olan belediye başkanları:  Amed Büyükşehir Belediye Eşbaşkanları Hülya Alökmen ve Adnan Selçuk Mızraklı, Îdir (Iğdır) Belediye eşbaşkanı Yaşar Akkuş, Colemerg’in  (Hakkari) Gever (Yüksekova) ilçesi Belediye Eşbaşkanı Remziye Yaşar, Erzirom’ın  (Erzurum) Gogsî (Karayazı) ilçesi Belediye Eşbaşkanları Melike Göksu ve Burhanettin Şahin, Îdir’in (Iğdır) Halfeli Belde Belediyesi Eşbaşkanı Hasan Safa.

 

Eşbaşkanlık sistemi

 

Kürt Kadın Hareketi’nin, eril zihniyetin aşılması için verdiği yoğun mücadelenin bir sonucu olarak eşbaşkanlık ve eşit temsiliyet elde edildi. İlk olarak yüzde 25 kadın kotasıyla kadın temsiliyetinin oluşturulmaya çalışılmasının ardından kadın kotası yüzde 40 çıkartıldı ancak bu var olan kadın temsiliyetinin yeterli olmaması üzerine kadının fikrinin yer aldığı ortak siyasetin yürütülmesi amacıyla katılımcı demokrasi modelinin bir gereği olan eşbaşkanlık sistemi uygulanmaya başlandı. Barış ve Demokrasi Partisi (BDP), ilk kez belediyelerde eşbaşkanlık sistemini uygulayarak 30 Mart 2014 seçimlerine girdi. 3 büyükşehir (Amed, Mêrdîn ve Wan), 8 il (Agirî, Êlih, Bedlîs, Colemêrg, Şirnex, Îdir, Dersim ve Sêrt), 67 ilçe ve 24 belde toplam 102 belediyeyi kazandı. 24’ü resmi olarak belediye başkanı olan 54’ü de eşbaşkan toplam 78 yerde eşbaşkanlık sistemi hayata geçirildi.  Daha sonra 31 Mart 2019’da HDP ile girilen yerel seçimlerde de 3 büyükşehir, 5 il, 45 ilçe ve 12 belde toplam 65 belediye kazanıldı. 24 belediyede resmi olarak kadın seçilirken toplamda 54 belediyede eşbaşkanlık sistemi bir kez daha hayata geçirildi. 

 

Eşbaşkanlara ceza yağdırıldı

 

Yerel yönetimlerde eşbaşkanlık sistemini kabul etmeyen AKP iktidarı gözaltı ve tutuklamaların ardından birçok eşbaşkana cezalar yağdırdı. Rêya Armûşê (İpekyolu) ilçesi Belediye Eşbaşkanı Şahzade Kurt’a “örgüt üyeliği” iddiasıyla 6 yıl 3 ay ceza verildi. Qelqelî (Özalp) Belediye Eşbaşkanı Dilan Örenci’ye “örgüt üyeliği” iddiasıyla 6 yıl 3 ay ceza verildi. Cizîr’in (Cizre) Belediye Eşbaşkanı Berivan Kutlu’ya “örgüt üyeliği” iddiasıyla KCK dosyasından 7 yıl 6 ay ceza verildi. Karaz (Kocaköy) Belediye Eşbaşkanı Rojda Nazlier’e “örgüt üyeliği” iddiasıyla 9 yıl ceza verildi. Sûr Belediye Eşbaşkanı Filiz Buluttekin’e “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılandığı davada, 7 yıl 6 ay ceza verildi. Gimgim (Varto) Belediye Eşbaşkanı Ülkü Karaaslan’a “Zincirleme şekilde propaganda yapmak” iddiasıyla 2 yıl 3 ay ceza verildi. Qers (Kars) Belediye eşbaşkanı Şevin Alaca’ya “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılandığı davada, 6 yıl 10 ay 15 gün ceza verildi. Gêl (Eğil) Belediye Eşbaşkanı Gülistan Ensarioğlu’na “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılandığı davada, 6 yıl 3 ay ceza verildi. Gever Belediye Eşbaşkanı Remziye Yaşar’a “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılandığı davada 17 yıl 6 ay ceza verildi.

 

 

Kadın kurumları kapatıldı

 

HDP’nin kazandığı 59 belediye atanan kayyımlar da 2016 yılında atanan kayyımların ilk olarak 35 kadın merkezi kapatmasını örnek alarak kadınlar için açılan kurumlarını kapattı. Kayyımların, kadınların sorunlarına çözüm bulduğu, kooperatiflerle üretime katıldığı merkezleri kapatması kayyım politikasının amacını gözler önüne seriyor. Wan, Amed, Mêrdîn başta olmak üzere kayyım atanan birçok ilde kadınlar hedef alınarak işten çıkartıldı. 

 

* Wan’da, Kadın Politikaları Daire Başkanlığı’nda çalışan birim müdürü ile diğer daire başkanlıkları ve birimlerde müdür olan 11 kadın açığa alındı.

 

* Qelqelî’de açılan Çilkezî (Kırkörük) Kadın Kültür Merkezi kayyım tarafından kapatıldı.

 

* Bêgirî Belediyesi bünyesinde kurulan Ayşe Şan Kadın Kütüphanesi ve Konukevi kayyım tarafından tabelası indirilerek kapatıldı.

 

* Amed’de Kadın Politikaları Daire Başkanı gözaltına alındı, ardından görevden uzaklaştırıldı. Daire başkanlığında çalışan bir kadın ve DİKASUM müdürü görevlerinden alındı. Ardından tüm çalışmalar, Aile ve Sosyal Politikalar Daire Başkanlığına bağlandı.

 

* Mêrdîn Büyükşehir Belediyesi’nde çalışan birçok kadının işten çıkartıldı.

 

* Erdîş (Erciş) Belediyesi bünyesinde faaliyet yürüten Kadın Yaşam Merkezi kayyım tarafından kapatıldı. 

 

* Êlih’te bulunan Selis Kadın Danışma Merkezi’nin faaliyetleri durduruldu. 

 

* Belediyelerin web sitelerinde yer alan kadın çalışmaları kaldırılarak yerine din, çevre ve fen işleri hizmetlerine ilişkin bilgilere yer verildi.

 

* Qelqelî Belediyesi’nde kadınların istihdamı amacı ile kurulan iki seranın çalışmaları durduruldu. 

 

* Sêrt Belediyesi tarafından kadınların organik tarıma ilişkin çalışmalar yürütmesi kapsamında belediyenin 20 dönümlük ekilen arazisini kayyım kendi çalışmaları gibi basına sundu.

 

* Bismil Belediyesi’nde resmi olarak kooperatifleşme arifesinde bulunan Kadın Kooperatifi çalışmaları durduruldu.

 

* Hawêl (Baykan) Belediyesi tarafından kurulan kadın kooperatifinin çalışmaları durduruldu.

 

* Gogsî Belediyesi Kadın Dinlenme Evi işlevsiz hale getirildi.

 

* Qers Belediyesi’nde kadın emeğini görünür kılmak amacıyla açılan Mor Cafe’nin ismi Turkuaz Kafe; Mor Hat’ın ismi ise Kadın Dayanışma Hattı olarak değiştirildi.

 

Erkek müdürler atandı

 

Kayyımların kapatmadığı kadın kurumlarında ise erkek müdürler görevlendirilerek işlevsiz hale getirildi. 

 

* Mêrdîn Belediyesi Kadın Daire Başkanı görevden alındı, memurluktan men edildi. Mardin Büyükşehir Belediyesi Kadın ve Gençlik Daire Başkanlığı’na erkek müdür atandı. Kadın müdürlüklerine erkekler atandı. Alo Şiddet Hattı kapatıldı. 

 

 * Êlih Belediyesi Kadın Aile ve Hizmetleri Müdürlüğü’ne bir erkek müdür atandı.

 

* Sûr Belediyesi’ne atanan kayyım bir gün sonra Amîda Jîn Kadın Danışmanlık Merkezi kadın sorumlusunu görevden uzaklaştırarak, yerine erkek müdür atadı.

 

 

Kayyım politikasına karşı direniş sürüyor

 

Uygulanan kayyım, rant, talan ve asimilasyon politikalarına boyun eğmeyen kadınlar, mücadeleden vazgeçmeyerek zindanda, sokakta, yaşamın her alanında direnişe devam ediyor. Halkta kadınların bu direnişinin yanında olduğunu gerçekleşen genel seçimlerde gösterdi. “Eşbaşkanlık kadın iradesidir” diyen halk ile “halk irademdir” diyen eşbaşkanların yürüttüğü ortak hat kayyım politikasına karşı direnişi sürdürüyor.