Melike Aydın

 

İZMİR- Kadına yönelik şiddet sahte haber siteleriyle meşrulaştırılırken çocuğa yönelik şiddet reyting malzemesi oldu. Erkek aklın medyası şiddeti pornografi malzemesine dönüştürmeye devam ediyor.

 

Erkek egemenliğin hegemonya araçlarından biri olan şiddetin tarihi insanlık tarihi kadar eski. Hegemonyaların şiddeti normalleştirmelerinin tarihi ise mitolojilerden masallardan kopup erkek aklın medyası ile günümüze uzanıyor. Geçmişin korkunç masalları bugünün şiddetin pornografisi kıvamındaki haberlerle dünyayı algılayışımızı, ahlak anlayışımızı, olaylara vereceğimiz tepkileri etkiliyor. Erkek egemen ahlakının önkabulü ile yazılmış haberler kadına yönelik erkek şiddetini medyacı kamuflajıyla meşrulaştırılırken, çocuğa yönelik erkek şiddeti ise arkası yarınlı haberlerle reytinge malzeme yapılıyor.

 

‘Şiddet sıradanlaşıyor’

 

8 Ağustos 2019’de Kırıkkale’de Emine Bulut boşandığı erkek Fedai Varan tarafından kesici aletle katledilmiş, katletme anının videosu ve o esnadaki söyleyebildiği ‘Ölmek istemiyorum’ cümlesi infial yaratmıştı. Bu görüntülerin yayılmasından sonra şiddetin pornografisi konuşulmaya başlamış ve o günlerden bu yana sosyal medyada şirketlerin aldığı önlemler bazında hissedilebilir gelişme sağlandığı söylenebilir. Ancak blurlu videolar, haber içerikleri, gözümüzde şiddeti canlandıran temsili fotoğraflar hala aynı tekkeye su taşıyan şekillerde kullanılmaya devam ediyor. Katliamın infial yarattığı günlerde şiddetin pornografisine dair birçok uzman açıklayıcı bilgiler vermişti: Şiddet görüntüleri izleyende ikincil travmaya neden oluyor, şiddete maruz kalan kişinin aynı şeyleri tekrar tekrar yaşamasına neden oluyor, iyileşme sürecini olumsuz etkiliyor. Üstelik sürekli bu tür şiddet görüntülerine veya temsili resimlerine maruz kalan okurun yani halkın şiddet eşiği yükseliyor ve şiddeti kanıksatılıyor. Asıl tehlike burada başlıyor.

 

‘Haber kanalı süsü verilmiş hesaplarda failler meşrulaştırılıyor’

 

Haberi daha fazla kişiye ilgi çekici sansasyonel başlıklarla ulaştırmak piyasa ekonomilerinin şekillendirdiği dijital medya düzleminde daha çok tık almanın yöntemi olarak karşımıza çıkıyor. Ama suçu piyasa ekonomilerine atıp haberi yazan veya yayınlayan zihniyeti masum göremeyiz. Öncelikle habercilik kar amaçlı yapılacak bir iş kolu olmamalıdır, ikincisi haberin toplumsal bir sorumluluğu vardır ve hiçbir ahlaki değerin çiğnenmemesi gerekir. X sosyal medya platformunda bulunan ancak herhangi bir gazete referansı bile olmayan Haber Meydanı ve Hassas Haber adlı hesaplardan aynı cümlelerle “İzinde olan polis memuru, kendisini aldatan kız arkadaşını ve kız arkadaşının sevgilisini öldürdü” başlığı ile 18 Mayısta bir görüntü paylaşıldı. Görüntüde bir erkeğin iki kişiyi katlettiği açıkça görülüyor. Gazeteciliğin temel şartı olan kim nerede ne zaman, ne oldu gibi 5 N 1 K sorularına dair hiçbir bilgi yok. Ama fail erkeği haklı gösteren bir dil kullanılarak takipçiler yönlendirilebilmiş. Üstelik bizlere hiç görmek istemeyeceğimiz görüntüler seyrettirerek, katledilenlerin yakınlarına acılar yaşatarak. Ve yine üstelik bu hesaplar basın kuruluşu imajı verip X hesabından ve Telegram kanallarından yüz binlerce kişiye ulaşmaya devam ediyor. Telegram hesaplarının bir çok kişinin özel bilgilerine ulaşmak için kullanılabildiği ve şirketler aracılığıyla bu bilgilerin global pazarda satılabildiği gazetecilik camiasında söylenegelen bir olgudur. Bu, işin başka bir boyutu. Ancak paylaşımın altında yazılanların bir çoğu şiddeti öven veya gerekçelendiren yorumlar haberin topluma nasıl etki ettiğinin de göstergesi.

 

‘Arkası yarın’ kıvamında şiddet pornografisi’

 

Şiddetin pornografikleştirilmesi sadece görüntülerin yayınlanmasıyla olmuyor. Gazetelerin seçtikleri başlık ve verdikleri detaylar da şiddeti üreten araçlar arasında. İstanbul’da çocuğa 15 erkeğin şantajını ve sistematik tecavüzünü haberleştiren Halk Tv’nin haberde kullandığı başlık şöyle “İstanbul'da kan donduran olay: mahalleli çocuğa tecavüz için sıraya girdi”. Bütün mahalleyi fail haline getiren erkek üslupla yazılmış haberde başlık tam anlamıyla şiddetin pornografisi. Ayrıca haberde çocuğun bütün yaşadıklarına yer vererek adeta faillere yol gösterilmiş, çocuğun yaşadığı şiddetin detayları ortaya saçılmış. Haberde çocuğun resmi kullanılmamış ama neyse ki başka bir çocuğun çaresiz ve siyah beyaz figürü bizim beyinlerimizde şiddeti yeniden canlandırması için imdada yetişmiş. Üstelik haber arkası yarınlı dizi film, bir reality show kıvamında cümle ile bitirmiş; ‘Duruşma esnasında bir sanık avukatının insanlıktan utanmanıza neden olacak beyanları ise yarın halk.tv.com.tr'de”.

 

Aynı haber benzer akılla başka haber sitelerinde de yer aldı

 

Aynı haber benzer akılla Haberler.com sitesinde yine bir çocuk figürü ile haberin içeriğini merak ettiren türden “İstanbul'un göbeğinde istismar kuyruğu! 8. Sınıf öğrencisinin yaşadığı tecavüz olayı ne? Suçlular tutuklandı mı?” İnanış Gazetesi üzerinde ‘Kanınız donacak’ yazılı bir çocuk figürüyle yayınladığı haberde ‘Tüyleri ürperten olay: 13 yaşındaki çocuğa 15 kişi tecavüz etti!’şeklinde verdi. Cumhuriyet gazetesinin başlığı başka detaylara değiniyor “İstanbul'da dehşet veren istismar skandalı! 13 yaşındaki çocuğa tecavüz için sıraya girdiler: Muhtarın oğlu, ağabeyinin arkadaşı...”

 

İnsanlık insan olma erdemine şiddetten arınarak varacak, arındıkça da özgürleşecek. Ama arınmaya kullanılan dilden başlanmalı.