Nazlıcan Nujin Yıldız

 

WAN - Geçtiğimiz haftalarda ajansımız tarafından Van Çimento Fabrikası’nın Wan Gölü’ne atıklarını bıraktığı görüntülenmişti. Konuya dair değerlendirme yapan ÇEVDER başkan yardımcısı Arzu Dinçer, Wan Gölü korunmaya alınmasına rağmen kıyı ihlallerinin gün geçtikçe arttığını belirterek denetleme yapmayan kayyım belediyesinin bunun sorumlusu olduğunu vurguladı.

 

Wan’ın Artemêt (Edremit) ilçesinde bulunan ve yaklaşık 54 yıldır faaliyette olan çimento fabrikası kurulduğu yandan bugüne kıyı ihlaliyle birlikte pek çok açıdan çevre kirliliğine neden oluyor. Gölün 134 metre yakınında kurulmuş olan fabrikanın geçtiğimiz haftalarda akşam saatlerinde atıklarını göle bıraktığı görüntülendi. Fabrikanın hava ve atık filtrelerinin denetlenip denetlenmediği ise bilinmiyor. Öte yandan kayyım belediyesinin başlattığı dip çamur temizliğinde de çamurların yine sahile bırakıldığı öğrenildi. 

 

Wan Gölü’nün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğuna dikkat çeken Van Çevre Tarihi Eserleri Koruma ve Geliştirme Derneği (VAN-ÇEVDER) Başkan Yardımcısı Arzu Dinçer, belediye tarafından gerekli hassasiyetin gösterilmediğini kaydetti.

 

Kıyı ihlali göl için büyük tehlike oluşturuyor

 

Çimento fabrikasının gölden 134 metre uzak olduğunu söyleyen Arzu, bu durumda kıyı ihlalinin yaşandığını belirterek, bu durumun tarihi ve turistik öneme sahip olan Wan Gölü’ne büyük zarar verdiğini ifade etti. Wan Gölü’nün 56 bin metreküplük bir kanalizasyon akıntısıyla kirlendiğini dile getiren Arzu, “Çimento fabrikası 1969 yılında kurulduğu günden bu yana hem hava kirliliğine hem de su kirliliğine neden olmakta, maalesef ki gölün kenarında olmaması gerekirken, gölün kenarına kuruldu. Aynı zamanda son zamanlarda küresel ısınmayla karşı karşıya. Wan Gölü’nü besleyen bütün dereler ve göller giderek kurumakta. Wan Gölü çevresinde önemli sulak alanlara sahip. Bu sulak alanlar da hem kirlilik hem de küresel ısınmadan dolayı kuruyor. Bunun tek nedeni bu tür işletmelerin gölün kenarında olması bu şekilde Wan Gölü’nün kirlenip yok olmasına neden oluyor” dedi.

 

‘Gölde dip çamuru çıkarıyoruz algısı yarattılar’

 

Wan’ın Tuşba ilçesinde, ileri biyolojik arıtmanın bulunmasına rağmen, bin 800 litrelik bir kirliliğin bulunduğunu kaydeden Arzu, “Wan Gölü’nde her gün dip çamuru çıkarıyoruz algısı yaratıldı. Bu algı Tuşba’dan Edremit’e kadar 500 metrelik bir alanda çıkarılmaya başlandı. Bu alanda çıkarılan dip çamurunu, üniversitedeki sahil yoluna bırakmaya başlıyorlar. Biz dip çamuru çıkarıyoruz algısını şimdi Bitlis-Tatvan’da yapmaya başladılar. Bu da Wan Gölü’nün ve kıyıların kirlenmesine daha çok neden oluyor. Tuşba’da dört mahalle şu anda dip çamurunun kokusundan evlerinde duramaz hale geldi. İnanılmaz derecede bir koku yayılıyor” sözlerini kullandı. 

 

‘Böyle giderse Wan Gölü balçık haline gelecek’

 

Wan Gölü için koruma kanununun çıkarıldığını hatırlatan Arzu, koruma kanunundan sonra kıyı ihlallerinin daha da çok arttığını söyleyerek özellikle Edremit bölgesinde kıyı ihlallerin daha fazla olduğunu belirtti. Arzu, “Küresel ısınmadan dolayı gölde adacıklar oluşmaya başladı. Böyle giderse Wan Gölü balçık haline gelecek. Van Gölü’nü besleyen sazlıklarımız var. Sazlıklar filtre görevini görmekte, son zamanlarda sazlıklar da gün geçtikçe yok oluyor. Sazlıklar hem yakılarak, imara açılarak yok olmakla karşı karşıya” diye ifade etti.

 

‘Kayyımlardan sonra kirlilik daha çok arttı’

 

Belediyeye kayyım atanmasıyla beraber kirliliğin daha çok arttığına dikkat çeken Arzu, atıkların göle bırakılmasıyla ilgili hiçbir önlem alınmadığını vurguladı. Wan Gölü’ne gereken hassasiyetin gösterilmediğinin altını çizen Arzu, “Bütün yerleşim alanlarında ileri biyolojik arıtmaların olması gerekiyor. Bu arıtmaların olmadığı yerde bizim biyolojik arıtma özelliğine sahip sazlıkların korunması gerekiyor. Derelerin ıslah edilmesi gerekiyor. Bu tür önlemlerin alınması gerekirken maalesef gün geçtikçe göl yok oluyor” diye belirtti.

 

‘Kayyım çevreyle ilgili gerekli hassasiyeti göstermiyor’

 

Kayyımın gölde düzenlediği festivallerin başlı başına bir kirlilik yarattığına işaret eden Arzu, Wan Gölü’nün kirlenmemesi için festival düzenleniyorsa gölün çevresinin de temiz tutulması gerektiğinin altını çizdi. Ekolojistler olarak kamuoyunu bilinçlendirme çalışmaları yürüttüklerini kaydeden Arzu, “Kamuoyunu bilinçlendirme, insanları bilinçlendirme, eğitimler verme, bilgilendirmeler yapma noktasında ve halkı bu yönde hassasiyet gösterme konusunda eğitimler vermemiz gerekiyor. Atıklarla ilgili hukuki noktada bunun denetlemesini belediyenin yapmasın lazım. Yerel yönetimlerin gidip orayı denetlemesi ve gereken hukuki önlemleri alması gerekiyor. Fabrikadaki filtreler denetlenmiyorsa bunun sorumlusu yerel yönetimlerdir. Kayyım çevreyle ilgili gerekli hassasiyeti göstermediğinden dolayı bu önlemi almaya gerek görmüyor” ifadelerini kullandı.