'Dê jin bi felsefeya jin jiyan azadî bi ser kevin' 

2024-11-25 13:34:12


	 

	WAN - Di pêşengiya TJA'yê de derbarê 25'ê Mijdarê de meş hat lidarxistin. Di meşê de hat diyarkirin ku dê bi felsefeya jin jiyan azadî bi ser kevin.

	 

	Li Wanê bi pêşengtiya Tevgera Jinên Azad (TJA) û bi boneya 25’ê Mijdarê Roja Têkoşîna li Dijî Tundiya Ser Jinê ya Navneteweyî meş hat lidarxistin. Berdevka Meclisa Jinan a Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Gelan (DEM Partî) Halîde Turkoglû, Parlamentera DEM Partiyê ya Wanê Pervîn Buldan, Hevşaredara Bajarê Mezin a Wanê Neslîhan Şadal , endamên Meclisa Dayikên Aştiyê, hevşaredarên navçeyên bajar, endamên meclisan û bi sedan jin tev li meşê bûn. 

	 

	Jin li pêşiya Aydin Perîhan AVM’ê hatin gel hev. Jinên ku dirûşma “Jin, jiyan, azadî” berz dikin, ber bi Meydana Kentê ve meşiyan. Di meşê de wêneyên Pexşan Ezîzî, Gulistan Doku, Gulistan Tara, Rojîn Kabaîş, Narîn Guran, Denîz Poyraz, Nagihan Akarsel, Jîna Emînî û lolîpopên “Jin, jiyane, jiyanê nekujin”, “Tundiya jinê, qirkirina civakê ye”, “Azadî xweşikbûn û hezkirine”, “Bi jin, jiyan, azadî, ber bi azadiyê ve” û “Em milîtanên serdema şoreşa jinê ne” hatin hilgirtin û dirûşmên “Jin, jiyan, azadî” û “Bijî berxwedana jinan” hatin berzkirin. 

	 

	Jinên ku bi pankarta “Li dijî tundiya mêr-dewletê; jin, jiyan, azadî” meşiyan, li Qada Kentê daxuyanî dan. Aktîvîsta TJA’yê Aynûr Sarica li vir axivî û wiha got: “Me mîrateya Xwişkên Mîrabal ji xwe re mînak girt. Di dîrokê de her tişt diguhere lê pergal naguhere. Em ê li her qadê bi felsefeya ‘jin, jiyan, azadî’ bimeşin. Heke jin azad bibin dê jiyana exlaqî û polîtîk were avakirin. Ev kes ditirsin ku ev felsefeye bikeve meriyetê lewma êriş dikin.” 

	 

	'Jin serhildana xwe mezin dikin’ 

	 

	Berdevka Meclisa Jinan a DEM Partiyê Halîde Turkoglû jî bal kişand ser serhildanên jinan ên çar aliyên cîhanê. Halîde Turkoglû, wiha domand: “Jin, li dijî polîtîkayên dijminane yên îktîdarê serî hil didin. Li dijî zayendperestiya di nava civakê de zêde dibe serî hil didin. Li dijî pergala kedxwariyê ya sermayeyê serî hil didin. Jin, li qadan her cureyên tundiyê teşhîr dikin, serhildana xwe mezin dikin û mil didin milê hev. Bi saya piştevaniyê têkoşîna xwe mezin dikin.” 

	 

	Halîde Turkoglû, destnîşan kir ku di şexsê jinê de civak tên têkbirin û wiha axivî: “Dema tenê mirov li cînayetên jinan ên li vî welatî dinêre, dibîne ku tam jî polîtîkaya qirkirina jinê heye. Mixabin li her aliyên cîhanê li dijî jinan polîtîkaya şer heye. Di hedefa vî şerî de jî jin hene. Em vê pergalê qebûl nakin. Em di jiyaneke azad û wekhev de israr dikin. Divê qirkirina li dijî jinan û polîtîkayên newekheviyê bên bidawîkirin.  

	 

	

	 

	Jiyaneke wekhev dê li vî welatî bi xwe re hemwelatiya wekhev jî bîne. Mixabin polîtîkayên jinan ên AKP’ê li ser înkarê hatine avakirin. Heta hefskirina jinan a di nava malê de jî qebûl nekirine. Ji bilêvkirina peyva jinê jî dûr man û ji wezaretê navê jinê jê derxistin. Ji ber ku naxwazin jin azad û wekhev bin. Koletiyê li jinan ferz dikin. Li gorî wan heke jin bibe kole dê civak jî bibe kole. Vaye em li dijî vê derdikevin. Têkoşîna me li dijî vê ye. Em dixwazin derfetên jiyana azad zêde bikin. Em xwedî îrade ne, mafên me yên bijartin û hilbijartinê heye. Lê ew bi tayînkirina qeyûman dibêjin ‘hûn nikarin xwe birêve bibin.’ Vaye tişta aqilê neteweya serdest li gelan û jinan ferz dike ev e. 

	 

	Li diî qirkirina jin û zarokan bêdeng in 

	 

	Tenê li gorî raporên NY’ê di her 10 deqeyan de jinek tê qetilkirin. Ev polîtîka vediguherin qirkirina jinê. Ji ber ku yên di polîtîkayên şer de israr dikin, dengê xwe ji qirkirina jin û zarokan re nakin. Heke yek ji rojevên sereke ya welatekî qetilkirina jinan be, bizanin ku ew civak hatiye qetikirin. Îktîdar hewl dide bi rêya neteweperestî û milîtarîzmê berê her kesî bide hev. Di hedefa siyaseta dabeşkirinê de jî jin hene. Em ê li her qadê dengê xwe bilind bikin. Misogeriya jiyaneke azad û wekhev, têkoşîna azadiyê ye. Li cihê şer lê hebe, azadî û wekhevî nabe. Ji bo aştiyeke birûmet divê dev ji polîtîkayên tecrîd û qeyûman berdin. 

	 

	Jin dixwazin azad bijîn

	 

	Jin dixwazin bijîn lê ne jiyana hikûmet an jî zîhniyeta mêrê serdest ferz dike. Dixwaze azad û wekhev bijî. Em dizanin ku dema em azad bûn dê wekhev bibin. Felsefeya ‘Jin, jiyan, azadî’ jî vê dibêje. Wateya wê kûr e. Ji kevneşopiya berxwedêran tê. Lê tirsa dilê kesên li dijî wê disekinin e. Mêrên serdest ji hilweşîna pergala xwe ditirsin lewma qedexe dikin. Li Stenbolê û li her derê qedexe dikin. Dibêjin ‘pergala cemaweriyê xera dibe.’ Ev pergala we ya cemaweriyê dema jin û zarok tên qetilkirin li ku ye? Li vî welatî meseleya sereke ya pergala cemaweriyê xerab dike, xwedîkirina çanda tundiyê ye. 

	 

	'Em xwedî dîrok û têkoşîna çalak in'

	 

	Ji hêzên ewlekariyê heta darazê, ji saziyên perwerdeyê heta Diyaneta wan û hwd., sûcê tevan jî heye. Şirîkên vî sûcî ne. Em wan teşhîr dikin. Em xwedî dîrokeke têkoşînê ya çalak in. Em baş dizanin bê ka li dijî çi têdikoşin. Her zîhniyeta em li dijî wê têdikoşin, ew zîhniyete ku dijminatiyê li jin, gelan û civakê dike. Li dijî vê zîhniyeta bingeha xwe ji îktîdarê digire dê jinên li ber xwe didin bi ser kevin. Dê jin bi ser kevin.”