‘Qanûnî goreyê hişmendîyê camêrdan yenê viraştiş’

2025-08-22 11:48:26


	 

	 

	STENBOL - Aktîvîsta TJA'yî Ayşe Aksoy qetî kerd ke dadgerî sûcdaran bi bêcezatî xelat kena û va, "Pêro heqê cinîyan werte ra yenê wedaritiş û tena qanûnê bi zihniyetê camêrdan yenê bicaardiş."

	 

	Polîtîkayê dewlete yê derheqê nasnameyê cinîyan de, wedaritişê qanûnê pawitişî yê derheqê cinîyan de û bêcezatîya sûcdaran heqê cuye yê cinîyan her ke şino tehluke keno. Goreyê dayeyê ke ajansê ma xeberê çapemenîye arê dayê, aşma temmuze de 28 cinî û hîrê tutî ameyê kiştiş û 25 cinî binê şert û mercê şikdar de dinyaya xo bedelnayê. Ayşe Aksoy, çalakîkera Têgêrayîşê Cinîyanê Azadan (TJA), zêdebîyayîşê şîdetê hemverê cinîyan de erjna.

	 

	'Qanûnî goreyê hişmendîyê camêrdan yenê viraştiş'

	 

	Ayşe Aksoy wina va, "Şer xeylê rey bedenê cinîyan ser û keda cinîyan ser o yeno kerdiş. Sebebê tewr  bingehîn ê kiştişê cinîyan bêcezaverdayîşê sûcdaran ê hetê dadwerî ra yo. Qanûnî goreyê hişmendîyê camêrdan yenê viraştiş. Pêro qanûnê ke cinîyan pawenê nînê bicaardiş û tena yê ke hişmendiya camêrdan pawenê, yenê caardiş. Polîs, dozgerî û dadwerê welat, pêro pîya xebêtênê ke kiştişê cinîyan meşrû bikerê û cezayê sûcdaran goreyê têgêrayîşî kêmî bikerê û no zî beno sebebê kiştişê cinîyan. Sûcdarî bi bêcezaverdayîşî yenê xelatkerdiş. Sucdarî ra yeno vatiş ke her çi beno wa bibo do nêro sucdarkerdiş û nê dir camêrdî hîna bi cesaret têgêrenê. No zî beno sebebê zêdebîyayîşê kiştişê cinîyan."

	 

	'Qurbanî yenê sûcdarkerdiş û sûcdarî yenê beraetkerdiş'

	 

	Ayşe Aksoy va ke no problemêk pîl o û va, "No problemêk heqê merdiman o û bîyayîşê nê problemî binpaykerdişê heqê merdiman o. Yew nînan ra zî xo antişê Peymana Stenbolî yo. Ganî qanûnêk newe semedê pawitişê cinî û tutan virazîyîne. Nêzdîyê serrêke mergê Rojîn Kabaîşî ser o derbaz bî. Wendekarêk unîversîta amî kiştiş. Nêzdîyê serrêke yo sûcdarî nêameyê vînayîş. Pêwa testê DNA'yî yê nê peyînî DNAyî di camêrdan cîya mojnenê zî hema çîyêk nêameyo kerdiş. No semedê dadwerî bîyo pawitoxê sûcdaran. Ma komelêk ke de ciwîyenê ke qurbanî yenê sûcdarkerdiş û sûcdarî yenê beraetkerdiş. Ganî medya nê wareyî de kiştişê cinîyan meşrû nêkero yan zî sîstematîk nêkero. Ganî dezgehê medya ke cinîyan sûcdar kenê zî bêrê cezakerdiş."

	 

	'Ganî temamê komelî hemverê nê problemî de vindero'

	 

	Ayşe Aksoy tewr peyîn wina va, "Rêxistinkerdişê cinîyan yeno manaya pawitişê cinîyan. Des serrî verê, aşma tebaxe de Gerîlaya YJA Starî Ekin Wan dinyaya xo bedelnaye, bedenê aye ame teşhîrkerdiş. No zî mojna ke Tirkîya senî polîtîkayêke şer hemverê bedenê cinîyan aver berda. Ma hewl danê ke biresê her cinîyê mîyanê komelî. Sey cinî, ma her cayî binê şert û mercê bêtêduştî û nêheq de şer kenê. Ma atolyeyê kiştişê cinîyan ser organîze kenê. Ma cinîyan dir nê atolyeyan de yenê têhet. Ma hemverê kiştişê cinîyan de xo birêxistin bikerê. Ganî qirkerdişê sîstematîk yê cinîyan ser nêrê peygoşkerdiş. Nê problemî, problemê temamê komelî yê. Ganî temamê komelî hemverê nê problemî de vindero.”