Ziwanzan Necmîye Alpay: Kurdî ziwanê tewr xurt ke xo dana cuwîyayîşî ya 

2018-05-15 12:00:41


	 

	 

	 

	Şîlan Ozhan

	 

	STENBOL - Ziwanzan Necmîye Alpaye dîyar kerde ke polîtîkayê dewlete yê derheqê kultur û ziwanê Kurdkî de bê bingeh û şaş ê. Necmîye arde ziwan ke Kurdî wayîrê îradeyêke xurt a xo dana cuwîyayîşî ya.

	 

	Kovara Hewarî hetê kultur, ziwan û edebîyatê Kurdî de sey manîfestoyêke yena qebulkerdiş ewro kewte 86 serrî ya xo. Yewin rey 15ê Gulana 1932 de Şam de hetê Celadet Alî Bedirxanî ra ameya weşênayîş û heta 15ê Tebaxa 1943 bi pêroyî de 57 hûmare veta. Semedo ke derbazê latînî bî, 15ê Gulane sey Roşanê Ziwanê Kurdî yena pîrozkerdiş.

	 

	Ziwanzan Necmîye Alpaye bale ante tedayê serê ziwanê Kurdî û va heme modelê netew dewletan wayîrê zîhnîyetê yewpawitişî ya û prosesê awanbîyayîşê netew dewletan yew ziwanî xo dir ardo. Necmîye eynî wextî de va ferasetê yewpawitişî ê babeta vatişî ya bi sanayîbîyayîş û kapîtalîzmî rê girêdaye ya.

	 

	Necmîye da zanayîş ke her ke ziwan ameyî pelçiqnayîş, teda û têkilîyê pelçiqnayîşî zî bi hêz bîyê û rewşa Tirkîya zî teberê nê çî de nîya.

	 

	Necmîye wina dewam kerde: "Dimayê awanbîyayîşê komare ra dima komelê Tirkîya zî goreyê modelê yew ziwanî têgeyrayo. Nika vamê yew ziwan, yew dewlete. Nê vatişî Hîtlerî bî. Binê nê de ekonomîya sanayî, modernbîyayîş û kapîtalîzm esto."

	 

	'Dewlete nêeşkena bi 6 ziwanî xizmet bikera'

	 

	Necmîye caardişê zaf ziwanî û bi ziwanê dayîke perwerdeyê şaredarîyê DBPî ke qayûm ro ci ameyê tayînkerdiş arde vîr û wina va: "Şaredarîya Sûrî nimûneyêke wina ya ke bi 6 ziwanî xizmet kerdêne. Belê dewlete zî çîyê newînan ra hes nêkena. No semed ra bi 6 ziwanî qetî nêwezanê xizmet bikerê. No het ra amadekarîyê înan çin o. Polîtîkayêke înan wina çin o."

	 

	Necmîye da zanayîş ke Tirkîya dimayê ziwanê Tirkî, Kurdî wayîrê îradeyê tewr xurt ke xo eşkena bido cuwîyayîş û no semed ra zî hetê dewlete ra xeter yena vînayîş.

	 

	Necmîye tewr peynî da zanayîş ke wexto ke ferhengo pîl yê yewin Kurdî vejyayo bi hetkarîya hukmatê Hollanda ra ameyo çapkerdiş û va: "Gelo çira bi hetkarîya wezaretê kulturî yê tîya nîno vetiş? Çiqas sempatî do awan bikerdêne. Mi sey ziwanzanêke sempatîyêke pîl do hîs bikerdêne."