Rojda Aydin - Habîbe Eren

 

ŞIRNEX - Lajê Leyla Encu Şervan Qirkerdişê Roboskî de dinyaya xo bedilna. Leyla dîyar kerd ke pereyê xo dayî gule û top serê kurdan de varnayî û vat: "Her roje Roboskîyê newe yenê ciwîyayîş. Eke edalet bi ca bêro, do vernîya qirkerdişê bînan zî bêro girewtiş. Heta ke ma sax bê ma do vajê ganî AKP bêro muhakemekerdiş.Ma tu wext bêveng nêbenê." 

 

10 serrî verê 28ê kanûna 2011 de serê xeta sînorê dewa Bêjûh û Roboskîyê qezaya Qilebanî ya Şirnexî de, 34 kesî semedê debara xo kewtî rayîr. 34 kesî Herêma Federal a Kurdistanî ra xo rê mazot, çay, şekir, birinc waştêne bîyarê. La hetê şanî 34 kesê ke sînor derbas kerdî bî hedefê teyaregehê şerî yê Arteşa Tirkî. Xeylê tutî bî hîn înan ra destê yewbînan girewtibî û hin zî bi engişta xo nîşaneyê serkewtişî kerdibî... Cenazeyê hîn nêameyîne naskerdiş, bi cil û belgê înan ameyî naskerdiş. Keyeyê ke parçeyê bedenê tutanê xo arêdayî, bi dejê xo dir mendî. Keyeyî a roje ra heta ewro zî fek têkoşînê edaletî ra vera nêdayî.

 

Keyeyê ke Roboskî de yê, bi eslê xo dewa Zêviyan ra yê. Semedê ferzkerdişê qorîcîtî mecbûr mendî ke fek dewa xo ra vera bidê. Demê vengkerdişê dewe keye dewa Bêjûh û Roboskî de bi ca bîyê. Dewijî debara xo bi rayîrê bazirganîyê sînor kerdêne, semedo ke tîya karêk bîn çinbi. La 28ê kanûne de bi ameyîşê xebera bi dej cuye temamî vurya. Keyeyê 34 kesan herikyayî ver bi sînorî...

 

Warway ver bi sînor şî

 

Leyla Encu nê dadîyê ke bi hêvîya vînayîşê lajê xo yê ke xeylêk ci ra hes kerdêne û vat: “Sey embazê min o” warway ver bi sînor şî. Leyla vernîya ke qalê a roje û têkoşînê edaletî bikro, ana ziwan edaleto ke nêameyo Roboskî, Tirkîya de bîyo sebebê bi desan qirkerdişê bînan. Leyla ard vîr ke Qirkerdişê Roboskî Sûr, Cizîr, Nisêbîn, Şirnex, Gever, Pirsûs, Amed û xeylêk şaristanê kurdan de qirkerdiş ame kerdiş. Leyla, diyar kena ke qirkerdişêk bêro kerdiş, qirkerdişê Roboskî yeno vîrê înan, hêvî kena ke tarîxê xirab yê serê kurdan ameyo ferzkerdiş, bêro vurnayîş.

 

‘Semedê wendişê wayê û birayê xo şîne sînor’

 

Dayîka Şervanî, Leyla ard ziwan ke dimayê zewicyaya tutê aye nêvirazyayê û semedê nê xeylêk bajar û nêweşxaneyan gêraya û vat: “Dimayê çend serrê bînî lajê mi Şervan ame dinya. Demo ke Şervan ame dinya xeylêk kêfê ma ame û ma zaf kêfweş bî. Şervan xeylêk  baş û jîyatî bi. Xeylêk embazanê xo ra hes kerdêne. Sey fermandarê embazanê xo bi. Embazê ey ameyîne verê berî, pabeyê ey vidertêne heta ke o şîne. Heta Şervan nêşîne embazê ey zî nêşîne. Sewbîna tutêk xeylêk pak bi. Sohbetê lajê mi xeylêk weş bi. Sinife 2yîn ê lîse de fek wendegehî vera da. Mi nêwaştêne ke fek wendegehî ra vera bido, semedo ke dersan de serkewte bi. Semedo ke Şervan karê serê sînorî de tewr baş bi. La mi qet nêwaştêne ke şêro serê sînor. La Şervanî mi ra vat, ‘Ez nêwanena, la ez o wayê û birayê xo bidî wendiş’. Xeyalê ma bî ma vatêne ma do bi ca bîyarê. Ez û lajê xo sey embaz bî.”

 

‘Mi semedê veyva ci 13 zerdî girewtî…’

 

Leyla, dewam de wina vat: “Demê ke şîne xebityayîne pereyê xo dayîne mi. Semedo ke kedêke dayîne mi nêwaştêne ez perêyê ey xerç bikerî. Mi amadekarîya veyva ey kerdêne. Mi ci rê 13 hebî zerdî girewtî û nimit. Kêfê mi xeylêk ci rê ameyîne. Semedo ke debara xo kerdêne û hewceyê kesêk bîn nêbîne. Roja ke şîne sînor mi cil û belgê ci amade kerdêne. Mi werdê ci amade kerdêne..."

 

‘Tu kesî sax nêverdayî’

 

Leyla wina vat: “Verê şewa qirkerdişî ma pîya werd werd û sohbet kerd. Lajê mi Cemîl dergûşe bi, xeylêk ci ra hes kerdêne. Mi tutanê xo ra vatêne eke çîyêk bi Cemîl bibo do Şervan xeylêk aciz bibo. Roja ke ez şêrî keyeyê dadîya xo mi waşt ez Cemîlî zî bi xo berî la Şervanî nêwaşt. Mi nêzanayîne ke do Şervan a roje zî şêrê sînor. Dima ra ez ameya keye û mi dî ke tu kes keye de çin o. Dima ra kênaya xo dî û persê Şervanî kerd. Kênaya mi vat, şîyo sînor. Mi vat, ewro do nêşîne, çira şîyo. Kênaya mi vat, ‘dimayê ke ti vejîyaya o şi.’ Şan de bi ma werd werd û çay şimit û saete bî 20.00 şanî. Mi vat, ez tay boya xo bidî, heta Şervan bêro, dima ra ez o hetkarîya ci bikerî. Mêrdeyê mi vejîya teber û dima ra reyke bîn ame zere û mi ra vat, wurze. Mêrdeyê mi vat, ‘hukmat şîyo vernîya tutan girewto. Ma zî şêrê uca.’ Dimayê ke wina vat, dest û lingê mi lerzayî. Dima ra ez şîya verê cêrîya xo. Lajê aye Nevzat zî lajê mi dir şibi. Mi vat, ‘Nahide rast o hukmat vernîya înan girewto’ û aye zî mi ra vat, ‘teyareyî no demêk o serê înan de perenê û leşkeran vernîya înan girewto’ dima ra mi zî verê xo da sînor. Mi dî ke teyareyê serê înan de perenê û dima ra mi qîrayîş kerd. Mi vat, ‘Tu kesî sax nêverdayî.’ Cuya ma de tu wext çîyêk winasî nêqewimyabi.”

 

‘Tutê ma ameyî qetilkerdiş’

 

Leyla, vat a zaf tersaya ke rojêke leşkerî vernîya înan bigîro û qet nêfikrîyaya ke do rojêke bêrê qetilkerdiş û vat: "Mi xeylêk rey Şervanî ra vat xo ra dîqet bike, eke leşkerî vernîya to bigîrê, to rê bikerê suc. Demo ke mi teyerayan dî, mi kerd hawar û mi vat, yew kesî nêverdayî. Mi nêzanayîne ke tutê ma ameyê qetilkerdiş. A şewe xeylêk vewrî varabî û tarî bi. Ma kerdêne qîr û ver bi sînor ra vazdayîne. Ma warway mîyanê vewre de şîne.”

 

‘Dejê ma sey roja ewilî yo’

 

Leyla, ard vîr 10 serrî serê qirkerdişî ra derbaz bi, hema zî edalet bi ca nêameyo û vat: “Tewr peyîn mi bi lajê xo dir arayî kerdibi. Bi 10 serrî ser ra derbazbi, dejê ma sey roja ewilî ya. Her roje verê ma televîzyonan de yo. Kesê ke tutê ma qetil kerdî nêameyî tepiştiş û nêameyî muhakemekerdiş. 10 serrî çimê ma ameyîşê edaletî yo."

 

‘Cuya ma sey verê nîya’

 

Leyla dima ra wina vat: "Xora çend serrî yo veyve nêvirazyaya. Nê serrê peyînî ma veyve kenê, labelê zerrîya ma zî bi dej a. Zerrîya ma dadîyan xeylêk veşêna. Tutê ma seba debara xo bikerê şîne sînor. Bi serran o pî û kalê ma zî nê karî kerdêne. Çira 34 qijê ma kiştî. Dewlete vana 'Bi xeletî virazyayo'. Gulevaranê yewin de komêk kiştî, gulevaranê diyîn de zî koma ke binê zinarî de xo nimitibî amebî kiştiş. O wext ra 3 kesî sax xelas bî û behsê ê wextî kerdibî. Na rey vanê xebera ma ci ra çin a. Hemverê Roboskî fermanêk ame kerdiş.”

 

‘Ganî AKP bêro muhakemekerdiş’

 

Leyla, tewr peyîn wina vat: "Pereyê xo dayî gule û top serê kurdan de rijnayî. Her roje Roboskîyo newe yeno ciwîyayîş. Eke edalet bi ca bêro do vernîya qirkerdişê bînan zî bêro girewtiş. Ma kurd ê û ma do tu wext bi kiştiş xilas nêbenê. Heta ma bibê ma do xo ver bidê û ma do her tim waştişê xo yê edaletî bîyarê ziwan. Heta ke ma saxb ê ma do vajê ke ganî AKP bêro muhakemekerdiş. Wa tu kes nêvajo ke xeletî vorazyaya. No qirkerdiş bi zaneyîş ame kerdiş. Ma tu wext bêveng nêbenê.”