Medya Uren

 

AMED - Ciwana bi nameyê Zeynep Kurt têkilîyê tesîrê krîzî serê ciwanan de ciwîyayîşê xo fînak da û wina vat: "Ma êdî fek xeyalanê xo ra veradayo, umîdê ma derheqê ameyoxî de nêmendo. Verê cu mi bi 40 lîrayê tirkî debara keyeyî kerdêne, nika bi 80 lîrayî ma veyşan manenê. Krîz estbî û her ke şino zî serê ma gencan de beno bar."

 

Her ke şino lîrayê tirkî helêno û krîzo bîyaye tewr kûr beno. Sere de krîzê ekonomî, krîzê sîyasî, komelî, demokrasî, hukm û perwerdeyî serê cuya ciwanan de eşkera beno. Bi nê dir ciwanê Tirkîya yan fek xeyalê xo ra vera danê yan zî bê hêvîyêk pîl de xo vînenê. Ciwana bi nameyê Zeynep Kurta 18 serrî zî bi cuya xo ya rojane dir krîzo ke serê cuya de tesîr keno ma rê pare kerd û ma zî benê şahid.

 

Tirkîya û bi xusûsî herême de ciwanê ke seba krîzê ekonomî fek mektebe ra veradayê û dest bi kar kerdê dayeyêk berz de yê. No zî beno sebebê ke ciwanî fek xeyalanê xo ra vera bidê. Duştê nê de zî do şert û mercê giranan de dest bi kar bikerê. Zeynep Kûrt ke mîyanê keyeyêk 5 kesan de ciwîyena yew ê ciwanan ra ya ke seba tesîrê krîzî fek mektebî ra varada ya. Ê seba xebate, qezaya Siwêrekî ke girêdayê ya şaristanê Rihayî de ya, koçê qezaya Rezanî ya şaristanê Amedî kenê. Tîya de karê mewsîmî dir eleqedar benê. Zeynepe heya sinifa 8ine wanena û bêçare manena û fek mektebî ra veradana. A zî keyeyê xo dir dest bi karê mewsîmî kena.

 

'Rojevê ma tim krîz o'

 

Zeynepe karê ke kena, wazena keyeyê xo rê  bibo hetkar, la krîzo giran nê çî rê beno asteng. Zeynepe derheqê lebata xo ya seba ciwîyayîşî wina vat: "Tutîtîya xo ra ez duştê krîzî têkoşîn kena. Ciwîyayîşê ma bi nê rengan dest pêkerd û eşkera yo, do bi krîzan çinî bibo. Rojevêke ma ya teverî xêrcê nê krîzan çinî yo. Çîyo ez mûsaya kaosê sîyasî,  ekonomî, wendiş, weşîyî û pêro komelî yê."

 

'Ne tûtîtî û ne zî ciwanîya ma asane nêbî'

 

Derheqê şert û mercê ciwîyayîşê ciwanan ê Tirkîya de xeylêk cigêrayîş û anketî ameyî kerdiş. Heme anketan de nê dimayî de ameyê viraştiş ke ciwanî ciwîyayîşê xo ra aciz ê û bêumîd ê. Yan zî ciwanî rewşa ekonomî, sîyasî û komelî de bişik ê. Zeynepe vana ma binê rayberîya nê hukmatî de, ne tutîtî û ne zî ciwanîyêke asan ciwîyayêne. Zeynepe wina dewam kerd: "Nê hukmatî bi krîzan dest bi kar kerd û heta nika no krîz qat bi qat zêde bîyo. Duştê çareserîyan her ke şino krîzî xurîn keno."

 

'Ma krîzî ver ra fek xeyalanê xo ra verada da'

 

Zeynepe, diqet ant serê rewşa xo yê verî û nika û vat: "Ma krîzî ver ra fek xeyalanê xo ra vera da. Ma lebate kerd ke ma keyeyê xo dir ciwîyayîşêk asanî bicuwîyê. La her ke şino, no bi ca nîno. Mi karê mewsîmî, karê çay û sey nê xeylêk tewirî kar kerd. Mi verê cû 40 lîrayê tirkî girewtêne, o pere qîmê min û keyeyê mi zî kerdêne. Mi lazimîyê wayan û biranê xo yo ke şinê mektebe zî herênayîne. Ez nika roje de 80 lîrayê tirkî gêna û no qîmê mi tenî zî nêkeno. Ma vaybîyayîşê dir nêresenê. Ez xebatêka kena dir deyndar vejîyena. Bifikirê, ez seba şîyayîş û ameyîşê xo yê keyeyî 6 û nîm tl dana heqê rayîrî. Werdiş û şimitiş zî mîyan ra vejîyo, ez nîme xora xelesnena û o yo ke maneno pê debara keyeyî kena."

 

'Temînatê cuwîyayîşê ma çinî yo'

 

Zeynepe dewamkerdişê qiseyanê xo de wina eşkera kerd: "Janê koronayî dir ma darbeyê giranî girewtî û hema ma nêeşkenê ê birînanê xo bipêşê. Nika krîzo pîl serê ma de ame. Tay mendo ke ma papûran de rabikewê. Sey mi bi hezaran ciwanan xeyalanê xo ra fek veradayo û seba pîzeyê xo mird bikerê têkoşîn kenê. Bifikirê, ez ciwanêke ya û qalê ekonomî kena. Nê xoşeberê ma yê rojane yê. Mi dima de tever ra dest bi mekteb kerd. Ez kewena îmtihanan. Coka bi nê rengî zî ez mesref kena. Heta ke ez pere nêdî, ez nêeşkena bikewî îmtihan. O zî vay bîyo. Sey ke seba ma nêwanin hukmat her çî keno. Goreyê şima beno 40 lîra çîyêk nêbo labelê ez nêeşkena bi 40 lîrayî bikewî îmtihanan. Xora ma zanenê ma biwanê zî temînatê ma çinî yo, ma do bêkar bê."

 

'Mobîng serê cinîyan de yeno kerdiş'

 

Zeynepe dewam de wina vat: "Ma sey ciwanî xeyalanê xo ra yenê dûrvistiş, coka sey cinîyan zî ma di rey yenê pelçiqnayîş. Heta keye ra şina û yena bi guman têgêrena. Ez bîya şahidê mobîngê serê cinîyan û cinî tewr zêde bi binpaykerdişê heqan dir rî bi rî manenê. Umîdê ma qet nêmendo labelê ez reyna waştiş kena ke na het ra gamî bêrê eştiş. Lazim o komel ferq û cîyayî nêkero mabêne cins û nîjadan."

 

'Ma cuyêka bi hizûr wazenê'

 

Zeynepe vat, ganî gamê girîng bêrê eştiş û wina qedêna: "Ez sey ciwanêke, hemverê cuye de gumananê xo qal kena û lazim o gamê girîng bêrê eştiş. Ma êdî cuyêka bi hizûr wazenê. Hetê krîzê ekonomî, komelî, sîyasî, perwerdeyî de ma safîkerdiş wazenê. Ez huqûq û demokrasî wazena."