‘Semedo ke proses aver şêro ganî sererastkerdişê qanûnî bêrê kerdiş’  

2025-04-21 10:48:05


	 

	Şehriban Aslan

	 

	AMED - Temsîlkara Sereka Baroyê Amedî avûkate Şîlan Çelîk ‘heqê hêvîye’ ercna û va: “Tirkîya tena semedê caardişê qerarî ke DMME’yî dayo; semedê averşîyayîşê nê prosesî û tesdîqkerdişî ganî sererastkerdişê qanûnî bikero.” 

	 

	Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan 26 serrî yo Îmraliyî de binê tecrîdî de yeno tepiştiş û munaqeşeyê ‘heqê hêvîye' rojeve de cayê xo gênê. 2014ine de Dadgeha Heqê Merdiman ê Ewropayî (DMME) babeta heqê hêvîye de qerar da ke kesê 25 serrî yo zîndan de mendê, ganî heqê hêvîye ra feyde bigîrê. Pêwa 11 serran Tirkîya tu game nêeşta. Komîteyê Wezîran ê Konseyê Ewropayî kombîyayîşê  17-19ê êlule de qerarê binpaykerdişî ancî kerd rojeva xo û semedê Tirkîya ke gamanê somutan bierzo, heta êlulê 2025ine wext da. La nika pêwa 5 aşmî derbaz bîyo zî hema tu averşîyayîş çin i.

	 

	Badê vengdayîşê ‘Aştî û komelê demokratîkî’ ke Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî 27ê Sibate de kerd, heqê hêvîye reyke bîn ame rojeve.

	 

	Temsîlkara Serekîya Baroyê Amedî avûkate Şîlan Çelîk derheqê heqê hêvîye de qisey kerd.

	 

	Şîlan Çelîk dîyar kerd ke heqê hêvîyê bi rayîrê îçtîhatan ameyo awankerdiş û va: “Semedo ke qalê heqê hêvîye bêro kerdiş, ganî qerarê ke ameyê dayîş ra biewnê. Reya ewilî DMME’yî derheqê Yewîya Qiraltî de qerar dayo. Tîya de qalê heqê hêvîye yeno kerdiş. Hetê Tirkîya de zî derheqê Birêz Abdullah Ocalanî de di qerarî ameyî dayîş. Nê her di qeraran de ca danê heqê hêvîye. Qerarê DDB’yî de tena derheqê qirkerdişê Madîmakî de yê. Xêrcê nê qalê heqê hêvîye nîno kerdiş.”

	 

	‘Muhîm o ke heqê hêvîye bêro rojeve’

	 

	Şîlan Çelîk dewam de va: “Qiseykerdişê heqê hêvîye muhîm o. Wedaritişê cezaya dardekerdişî yê Tirkîya demêk nêzdî de pê ame. Sey alternatîf cezaya muebeta giran ardî. Hetê kesê ke na ceza înan rê ameya birnayîş, heqê hêvîye muhîm a. Demokratîkbîyayîşî dir na ferz a. Muhîm o yo ke heqê hêvîye bêro rojeve û sere de semedê Abdullah Ocalanî û tepişteyê siyasî bêro şinasnayîş. Ganî rejîmê înfazî de sererastkerdişî bêrê kerdiş. Şertê muebetê giranî de veradayîşê bi şertî çin o. Ganî na babete de zî sererastkerdişî bêrê kerdiş. Eşkeno heqê hêvîye bikewo binê asayîşê qanûnî û pê bêro.”

	 

	‘DMME usulî rê ewnîyeno’

	 

	Şîlan Çelîk dîyar kerd ke DMME her tim derheqê heqê hêvîye de pozîtîf cewab nêdano û va: “La qerarê ke derheqê Tirkîya de dayê, hetê binpaykerdişan de qerar dayo. DMME tay ewnîyeno usul ra. Ganî Tirkîya sererastkerdişê qanûnî bikero. Heqê hêvîye hetê hqûq, sîyasî û xeylêk nokteyê bînan de babetêka merdimayî û wijndanî yo. Kesê ke cezaya muebetî înan rê ameya birnayîş, xeylêk derg tepişte manenê û no zirar hetê rih û fîzîkî de peyda keno. Xeylêk tepişteyê nêweşî est ê. Nê semedî ra ganî hêvîye bêro nasnayîş û astengî werte ra bêrê wedaritiş. No hetê huqûqî û merdimayî de nêeşkeno bêro qebûlkerdiş.”