Şehrîban Aslan

 

AMED - Di navbera 2016 û 2019’an de qeyûm tayînê şaredariyên ku Kurdan qezenc kriye û di hilbijartinên herêmî yên 2024’an de gelê Kurd careke din şaredarî bi dest xistin. Piştî qezenckirina şaredariyan polîtîkayên qirêj ên qeyûman meşandine û bi mîlyonan deynê wan derketin holê.

 

Li Kurdistanê bi tayînkirina qeyûman a ji bo şaredariyên HDP’ê herî zêde destkeftiyên jinan hedef hatin girtin û bi dijminahiya li hember jinan di dîrokê de cihê xwe girtin. Di navbera salên 2016-2019’an de ji aliyê Wezareta Karên Hundir ve ji bo şaredariyên ku HDP û DBP’ê bi dest xistibûn qeyûm hatin tayînkirin û çawa qeyûm hatin ewil êrîşî destkeftiyên jinan kirin. Di hibijartinên herêmî yên 2024’an de jî gel îradeya xwe li alî DEM Partiyê bi kar anî û 79 şaredarî girtin. Gelê ku şaredariyên xwe ji nûve girtin texrîbat û nelêrêtiyên qeyûman carek din nîşan dan.

 

Wek her tim jin dîsa di hedefê de bûn

 

Di 2016’an de bi OHAL’ê re KHK hatin derxistin û bi KHK’yan qeyûm tayînî şaredariyan kirin. Di 11’ê îlona 2016’an de ji bo sê şaredariyên bajarên mezin, 10 bajar û 62 navçe û 22 bajarokan bi giştî 95 şaredariyên DBP’ê qeyûm hatin tayînkirin. Bi tayînkirina qeyûman re hevşaredar ji peywirê hatin girtin, endamên meclîsan hatin binçavkirin, girtin û ji peywirê hatin dûrxistin. Bi qeyûman re ewil destkeftiyên jinan hedef hatin girtin.

 

Qeyûmên tayîn bûn 4 stargehên jinan yên girêdayê şaredarieya Wan, Baglar a Amedê û Akdenîz a Mersînê girtin. Jin bê alternatîf hiştin û terkî tundiyê kirin.

 

Dijminê her tiştê der barê jinê ne

 

Malên Cilşoyê, Malên Tenûrê yên şaredariyê ku ji bo îstîhdama jinan vekirî bûn hatin girtin. Bazar, serayên organîk, parqên jina, tesîsên sporê û saziyên din ên jinan hatin girtin. Dîsa kreşên zarokan û Zarokîstan ya bi Kurdî perwerde dida hat girtin.

 

Di 2019’an jî heman pêkanîn

 

Di 2019’an de jî di hilbijartinên herêmî de gel îradeya xwe tercîh kir. Lê dîsa qeyûm hatin tayînkirin. Ji 65 şaredariyên HDP’ê tenê 6 heb man. Polîtîkayên dijminê jinê di 2019’an de jî berdewam kirin.

 

Saziyên ji aliyê qeyûman ve hatin girtin wiha ne: Navenda Pêkanîn û Lêkolînê ya Pirsgirêkê Jinan a Serokatiya Şaredariya Bajarê Mezin a Amedê (DÎKASUM), Navenda Jinan a Ekîn Ceren a Peyasê, Navenda Jinan a Amîda a Şaredariya Sûrê, Navenda Jinan a Roza ya Şaredariya Yenîşehîrê, Navenda Jinan a Jînwar a Şaredariya Çinarê, Navenda Jinan a Meya ya şaredariya Farqînê, Navenda Jinan a Nûjiyan ya şaredariya Licê, Navenda Jinan a Zozan Eren ya şaredariya Pasûrê, Navenda Jinan a şaredariya Hênê, Navenda Nûjiyan a şaredariya Bismilê, Navenda Jinan a Selîsê ya şaredariya Êlihê, Atloya Jinan a Hevî, Navenda Jinan a Dîlan a Bedlîsê, Navenda Jinan a Arîn ya şaredariya Mêrdînê, Navenda Nuda a şaredariya Qoserê, Navenda Gulşîlav a şaredariya Nisêbînê, Navenda Rewşen a şaredariya Şemrexê, Navenda Çîçek a Kerboranê, Navenda Peljîn a şaredariya Dêrikê, Navenda Jinan a Zahîde ya Şirnexê, Navenda Jinan a Sitiya Zîn a Cizîrê, Navenda Viyan a Şaredariya Sîlopiyê, Navenda Jinan a Berjîn Amara ya Wêranşarê, Navenda Jinan a Sara ya Xelfetiyê, Navenda Rojîn a Şaredariya Wanê, Navenda Jinan a Maya ya Îpekyolu ya Wanê, Mala Piştevaniya Jinan a Erdîşê, Navenda Jiyanê ya Mîksê, Navenda Bînevş a Colemêrgê, Navenda Jinan a Berwar a Çelê, Navenda Nûjîn a Şemzînanê, Navenda Sema Yuce a Bazidê, navenda Jinan a Berfîn a Sêrtê, Navenda Arîn a Jinan a Hawêlê, Navenda Jinan a Savuşka a Gimgimê, Navenda Jinan a Jiyan a Dêrsîmê Navenda,  Jinan a Îştar a Akdenîzê.

 

Qadên jinan ên hatin girtin û midûrên hatin tayînkirin wiha ne:

 

"*Seroka Daîreya Jinan a Şaredariya Mêrdînê ji peywirê hat girtin ji karmendiyê hat avêtin. 

 

*Ji bo Serokatiya Daîreya Ciwan û Jinan a Şaredariya Mêrdînê midûrê mêr hat tayînkirin.

 

*Xeta Alo Tundî ya Şaredariya Mêrdînê hat girtin. Xebatên bazara taxê ya jinan hat rakirin.

 

*Navenda Jinan a Gulşîlav ku hat valakirin bê bandor hat hiştin.

 

*Ji bo Midûriyeta Xizmetên Malbat û Jinê ya şaredariya Êlihê midûrê mêr hat tayînkirin. Piştî bertekan dîsa midûra jin hat tayînkirin. 

 

Civaknasa Selîsê li Midûriyeta Park û Baxçeyan hat bicihkirin.

 

*Qeyûmê tayînê şaredariya bajarê mezin a Amedê bû dest danî ser wesayîta ji futbolîstên jin yên Amedsporê re hatiye veqetandin.

 

*Navenda Şêwirmendiya Jinan a Sûrê di 20’ê Mijdara 2019’an de bi navê Navenda Şêwirmendiya Amîda Jin hat avakirin. Lê Qeyûmê tayîn bû rojek şûnde peywirdara jin ji peywirê dûr xist.

 

 *Li Bismilê Koperatîfa jinan hat girtin.

 

*Qeyûm Navenda Jiyan a Jinê û Navenda Şêwirmendiya Jinan a Berfîn a Sêrtê girt. Xebatkarên jin ji peywirê dûr xist.

 

*Li Wanê midûra di serokatiya dîreya polîtîkayên jinan de dixebitî û 11 xebatkarên jin ji peywirê girt.

 

*Seroka Daîreya Polîtîkayên Jinan a Amedê hat binçavkirin û ji peywirê hat dûrxistin. Gelek jin ji peywirê hatin girtin. 

 

*Li Erdîşê Navenda Jiyanê ya Jinan hat girtin.

 

*Li Qelqeliyê xebatên serayê ya ji bo îstîhdama jinan hat sekinandin. Navenda Çanda Jinan a Çilkezî hat girtin.

 

*Li Sêrtê qeyûm 20 donim erdê ku jinan çandiniya organîk lê kiribû wek xebatên xwe nîşan da.

 

* Li Bêgiriya Wanê Pirtûkxaneya Ayşe Şan a Jinê û Mêvanxane hat girtin.

 

*Mala Bîhnvedanê ya Jinan  a Gogsî ya Erziromê hat girtin.

 

*Li Qersê navê Cafeya Mor  wek Kafeya Turkuaz û navê Xeta Mor jî wek Xeta Piştevaniya Jinê hat guhertin."

 

Gelê ku şaredariyên xwe girt herikîn şaredariyan

 

Ev 8 sal bû gel bi polîtîkayên qeyûm dihatin bi rêvebidin û  li dijî van polîtîkayan gel di 31’ê Adarê de çû ser sindoqan.  Gel şaredariyên xwe ji qeyûm girtin. DEM Partiyê di 2024’an de 79 şaredarî girt.

 

Hevşaredaran mazbatayên xwe girtin û ji roja ewil de gel berbi şaredariyên xwe ve herikîn. Ji 7’an heta 70’ê gel herîkin qadan û gotin şaredarî ya wan e. Hevşaredaran tevî deynê ku qeyûman hiştibû ji bo xizmeta gel ket tevgerê.