Gulistan Gulmuş 

 

MÊRSÎN - Parêzer Melek Şeraldî di civîna Komîteya Wezîran a Konseya Ewropayê de li ser binpêkirina mafê hêviyê yê Abdullah Ocalan ji aliyê Tirkiyeyê ve axivî û ev tişt got: "Ji bo ku pêvajo ji aliyê dewletê ve neyê têkbirin an jî neyê astengkirin û mirov careke din rastî binpêkirinên mafên xwe neyên, divê kesên berpirsiyar bêyî ku li benda bidawîbûna biryara binpêkirinê bin, erkên xwe bi cih bînin."

 

Komîteya Wezîran a Konseya Ewropayê dê di 15-17’ê Îlonê de têkildarî biryara binpêkirina “Mafê hêviyê” ku Dadgeha Mafê Mirovan a Ewropayê (DMME) ji bo Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan û girtiyên din Civan Boltan, Hayatî Kaytan û Emîn Gurban dabû, bicive. Komîteyê di civîna xwe ya Îlona 2024’an de ji Tirkiyeyê xwestibû ku di mijara “Mafê hêviyê” de di qanûnan de sererastkirin bike û salek muhlet dabûyê. Komîteyê, gotibû ku heke sererastkirin neyên kirin dê biryara navberê bide.  Tevî hişyariya komîteyê jî Tirkiyeyê heta niha tu sererastkirin nekiriye. Tê mereqkirin ka dê komîte li dijî vê çi biryarê bide. 

 

Hevseroka Komeleya Hiqûqnasên ji bo Azadiyê (OHD) a Mêrsînê Melek Şeraldi derbarê mijarê de ji ajansa me re axivî.

 

'Zexta siyasî û dîplomatîk dê zêde bibe'

 

Melek Şeraldî pêşî têkildarê mafê hêviyê nirxandin kir û wiha domand: "Divê naskirina mafê hêviyê, bi gotineke din, astengiyên li pêşiya berdana şertî ji bo kesên ku cezayê muebbetê yê girankirî wergirtine, ji nû ve were nirxandin. Erka Tirkiyeyê ew e ku piştî demek diyarkirî mekanîzmayek objektîf û gihîştî ji bo berdana şertî ya girtiyan ava bike. Dezgeha ku dişopîne ka biryarên Dadgeha Mafên Mirovan a Ewropayê têne bicîhanîn an na Komîteya Wezîran a Konseya Ewropayê ye. Ger Tirkiye vê biryarê bicîh neyne, Komîteya Wezîran dikare dozên binpêkirinê bide destpêkirin. Ger were destnîşankirin ku berpirsiyarî û erkên Tirkiyeyê di vê pêvajoyê de nehatine bicîhanîn, zexta siyasî û dîplomatîk dê zêde bibe ku bibe sedema cezayên dîplomatîk. Di dawiyê de, rawestandina mafên dengdanê yên Tirkiyeyê û heta bi awayekî teorîk, betalkirina endametiya wê ya Konseyê, dê gengaz bibe."

 

'Biryar bandorê li hemû kesan dike' 

 

Melek Şeraldî, destnîşan kir ku ger Tirkiye mafê hêviyê bicîh neyne, dê ji aliyê Konseya Ewropayê ve di bin çavdêriya berdewam de be û wiha bi lêv kir: "Ev rewş, bi taybetî derbarê Birêz Ocalan de, binpêkirinên mafên Tirkiyeyê hem li Konseya Ewropayê û hem jî li Komîteya Neteweyên Yekbûyî bêbandor hiştiye. Ev yek bi berdewamî tê ragihandin û ev yek zexta siyasî zêde dike. Ji ber ku naskirina mafekî bandorê li hemû kesan dike, ne tenê li ser yekî, ev tê vê wateyê ku divê biryar ji bo hemû girtiyan were bicîhanîn. Bi gotineke din, ev tê vê wateyê ku têgihîştina cezayê heta hetayê ji bo kesên ku cezayê girtîgehê yê girankirî yê heta hetayê lê hatiye birîn tê guhertin. Divê piştî demek diyarkirî îhtîmala berdana şertî ji van kesan re were dayîn. Ji ber vê yekê, ev rêzikname dê ne tenê ji bo Birêz Ocalan, lê di heman demê de ji bo kesên ku cezayê girtîgehê yê heta hetayê lê hatiye birîn jî îhtîmala berdana şertî piştî demek diyarkirî veke. Ew ji bo girtiyên heta hetayê îhtîmala cezayê şertî li şûna cezayê girtîgehê yê heta hetayê diafirîne."

 

'Rêziknameyên pêwîst bicîh bînin'

 

Melek Şeraldî, tekez kir ku divê dewlet jî di pêvajoya ku Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan di 27'ê Sibatê de dest pê kiriye de gav bavêje û wiha dawî li axaftina xwe anî: "Wekî ku me behs kir, mafê hêviyê ne yek ji wan mafên ku ji mirovan re hatine dayîn, dê werin dayîn, an jî divê werin dayîn e; ew mafê jiyanê yê mirovan e. Biryara binpêkirinê ya Dadgeha Mafên Mirovan a Ewropayê bi tevahî ji qedexekirina îşkenceyê derdikeve ku di Peymana Mafên Mirovan a Ewropayê de jî hatiye destnîşankirin. Ji ber vê yekê, ji bo Tirkiyeyê ferz e ku vê biryara binpêkirinê bêyî ku li benda bidawîbûna demê bimîne, bicîh bîne. Ev erkek e ku divê ji hêla her welatiyekî welat ve were bicîhanîn. Ji bo ku ev pêvajo ji hêla dewletê ve neyê têkbirin an jî neyê asteng kirin û ji bo ku mirov bêtir binpêkirinên mafan nejîn, divê berpirsiyar bi lez rêziknameyên pêwîst bicîh bînin û biryara binpêkirinê bêyî ku li benda bidawîbûna demê bimînin bicîh bînin."