Habibe Eren

 

BURSA - Aşırı kentleşme, sanayi bölgelerinin artması ve ekolojik tahribatlarla gündemde olan ve sureti yeşilden griye dönen Bursa’da onlarca HES, JES’in yanı sıra yeni termik santrallerin yapılması gündemde.

 

Türkiye'de hidroelektrik santrallerin (HES) adını daha çok Karadeniz'de yaşanan seller ve ekolojik felaketler sonrası sıklıkla duyduk. Ancak şu an Türkiye’nin hemen hemen her yerinde üzerinde HES olmayan bir doğal su kaynağı yok. HES’in yanı sıra jeotermal elektrik santrali (JES), Rüzgar elektrik santrali (RES) ve Güneş elektrik santralleri (GES)  nedeniyle ekolojik yıkım ve tahribat giderek artıyor; buna bağlı sağlık sorunları hızlı bir şekilde baş gösteriyor.

 

HES’ler suyun potansiyel enerjisinden yararlanarak elektrik üretiyor. Barajlar gibi nehir yataklarına kuruluyor. Depolamalı ve akışlı olmak üzere ikiye ayrılıyor. Akışlı yöntemde su doğal yatağından tünel veya kanallara aktarılarak uygun yüksekliğe taşınıyor. Karadeniz vadilerinde uygulanan HES'ler daha çok tünel tipi.

 

HES'lerle suyun kullanım hakkı özel şirketlere verilerek, inşaatları için binlerce ağaç kesiliyor ve bitki örtüsü tamamen yok ediliyor. AKP iktidarı boyunca kamu hizmetinde olması gereken enerji ve elektrik-doğalgaz temini serbestleştirme ve özelleştirme ile piyasa faaliyeti haline dönüştürülürken, sınırsız büyüme ve kar hırsı ile bu alan sermayedarlara peşkeş çekiliyor.Devlet Su işleri  (DSİ) Genel Müdürlüğü 2021 Yılı Faaliyet Raporu ve İstatistik değerlerine göre; Türkiye’de 2021 yılı sonu itibarıyla işletmede olan 743 adet hidroelektrik santralin toplam kurulu gücü 31.647 MW ve ortalama yıllık toplam üretimi 109 milyar kWh. Söz konusu değer toplam geliştirilen mevcut hidroelektrik potansiyelin yaklaşık yüzde 60’ına karşılık geliyor.

 

Bursa’da verimli tarım alanlarının yapılaşma ve ranta açılması, sanayi ve otomotiv sektörü nedeniyle havasının ve suyunun kirlenmesinin yanı sıra sayısı bir hayli fazla olan HES, JES ve GES’lerle ciddi bir halk sağlığı sorunu gündemde. 

 

 

12 tane HES var

 

Kentte, Devecikonağı Barajı’nda, Boğazköy Barajı’nda, Uluabat’ta, Egemen’de  Mustafakemalpaşa Suuçtu’da,  Akdere’de, Gözede’de, Tüfekçikonağı’nda, Suluköy’de, Oylak, İznik Dereköy  ve İnegöl Cerrah’ta olmak üzere 12  tane HES bulunuyor. HES’leri yapan firmalar sırasıyla, Akenerji, Bükköy Madencilik, Zaf Grup, Bursa Güçbirliği, Afe Elektrik Üretim, Du Elektrik Üretim, Temsa Elektrik Üretim, Etken Elektrik Üretim, Kent Solar Elektrik.

 

RES nedir?

 

 

Rüzgar enerji santralleri, kinetik enerjiye sahip rüzgar gücünün türbinler vasıtası ile elektrik enerjisine dönüştürüldüğü üretim tesisleridir. Günümüzde kullanımı hızla artıyor. RES’lerin doğa tahribatının yanı sıra birçok sağlık problemini de beraberinde getirdiği biliniyor. Kulak çınlaması, baş dönmesi atakları, dengesizlik, çarpıntı, bulantı, asabiyet sayılacak sağlık problemleri arasında. RES’ler ayrıca gürültü, düşük frekanslı ses ve gölge etkileri nedeniyle meydana gelen ve “Rüzgar türbini Sendromu” olarak adlandırılan sağlık sorununu da yaratıyor. 

 

Bursa’da Mudanya’nın Aydınpınar bölgesinde,  Taşpınar, Harmanlık,  Kürekdağı, Karacabey, Gündoğdu Rüzgar Santrali(Gemlik) Alares 2,  ŞAHRES ve Şahmelek de Rüzgar enerji santrali bulunuyor.

 

Termik Santraller

 

 

Yanan kömürlerin yarattığı gaz ile hava kirliliği artarak asit yağmurlarının görülme olasılığını artmasına neden oluyor.  Aşırı sülfür ve kükürtlü bileşikler yüzünden nefes almak zorlaşıyor. Termik santral olan bölgelerde KOA, astım gibi solunum yolu hastalıklarının yanında kanserin görülme sıklığı, verilere göre bir hayli yüksek.

 

Kentte, Orhaneli Termik Santrali, Keles Termik Santrali, DOSAB Buhar ve Enerji Üretim Tesisi gibi santraller mevcut. Bursa Doğalgaz Santrali  Doğalgaz Termik Santrali , Bosen Bursa Doğalgaz Santrali ,  Zorlu Enerji Bursa Doğalgaz Santrali  Küçükçalık Tekstil Doğalgaz Santrali, Altınsu Tekstil Doğalgaz Enerji Santrali ve Derhan Tekstil Doğalgaz Santralleri de termik santraller arasında. 

 

Güneş enerji santralleri

 

 

Gürsu Belediyesi’nin, İnegöl Mediha Hayri Çelik Fen Lisesi’nin, Olca Salça,  Beybi Plastik, Özlüce Atık Su Arıtma, Hibrid Otomotiv'in  Güneş enerji santralleri bulunuyor. Ayrıca çok sayıda lisanssız GES mevcut. 

 

Yeni termik santraller gündemde 

 

Tüm bunların yanı sıra Bal, Söğütpınar, Mesudiye, Ekinli ve İlyaslı da RES’ler de yapım aşamasında. BER Enerji’nin Yarış, NTP Elektriğin ve Baysal Elektriğin ise lisans alan firmalar arasında olduğu biliniyor.  Ayrıca Keles, Kızyakası Barajı, DOSAB Buhar ve Enerji Üretim Tesisi ve Gündoğdu’da yeni termik santraller yapılması hedefleniyor.