Şehriban Aslan

 

AMED - İnsan hakları savunucusu Avukat Rehşan Bataray, ülkede insan hakları savunucularına dönük baskılara ilişkin şöyle dedi: “İhlaller ve baskı artıyor olabilir ama mücadele alanları genişliyor. Daha iyi şekilde yürümeye devam ediyor.”

 

Ülkede hak savunucuları ve insan hakları aktivisti yıllardan beridir baskıya maruz bırakılırken birçoğu ülkeden ayrılmak zorunda kaldı. Baskı durumu 2015 yılında darbe girişiminin ardından artarak devam ederken OHAL ile binlerce hak savunucusu işinden ihraç edildi, cezaevine konuldu yüzlercesi de ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. İnsan hakları savunucusu Avukat Rehşan Bataray da ülkede insan hakları savunucularına yapılan baskıyı ve bunun karşısında nasıl mücadele edildiğini anlattı.

 

‘Yargı eliyle baskı sürüyor’

 

İnsan hakları savunucularının, toplumdaki muhaliflerin her zaman baskılara maruz kaldığını belirten Rehşan, 90’lı yılları ve öncesini bildiklerini söyledi. Rehşan, “Hak savunuculuğu yapan birçok yol arkadaşımız ya gözaltında kaybedildi ya da faili meçhul cinayetlere kurban gitti. O dönemki baskı yöntemleri çok farklıydı, sonradan baskı yöntemleri değişti. Uzun süredir tüm muhalif kesimin üzerinde yargı eliyle yürütülen baskı var. İnsan hakları savunucuları da bundan nasibini alıyor. 2016’da yaşanan olaylardan sonra maalesef çok sertleşmeye başladı. İHD adına basın açıklaması yapan, rapor hazırlayan, mağdurların başvurularını alan birçok yönetici arkadaşımız yürüttüğü hak savunuculuğu faaliyetinden dolayı tutuklandı, gözaltına alındı ve yargılandı” ifadelerini kullandı.

 

‘Baskı arttıkça savunuculuk geri gitmiyor’  

 

Birçok hak savunucusunun cezaevinde olduğunu vurgulayan Rehşan, “Yargılamalar nedeniyle yurtdışına gitmek zorunda kalan arkadaşlarımızın sayısı çok fazla. Yargı eliyle yürütülen baskı politikası var ve gitgide artıyor. Sokakta yapılan birçok eylem ve etkinlik yasaklamayla, sert müdahalelerle engelleniyor. Bürolarda yaptığınız açıklamalar, raporlar yargılama konusu yapılarak yıldırılmaya ve engellenmeye çalışılıyor. Baskı arttıkça savunuculuk geri gitmiyor, mücadele de artıyor. Hak savunuculuğu da genişleyerek artıyor” dedi.

 

‘Aş ve işle terbiye etmeye çalışıyor’

 

Hak savunuculuğu mücadelesinin içerisinde uzun zamandır yer aldıklarını kaydeden Rehşan, her dönemin kendine göre koşulları ve baskı yöntemleri olduğuna değindi. Devletin baskıdan hiçbir zaman vazgeçmediğini dile getiren Rehşan, “Önceden öldürüyordu şimdi yargılayarak, cezaevine atarak, sürgüne göndererek işkenceyi arttırdı. Baskılar her zaman vardı ama son dönemki baskılarda belirsizlik mevcut. Kişi bir mücadeleye, hak savunuculuğuna giriyorsa devletin tavrını tahmin edebiliyor ve bunun sorumluluğunu alarak giriyor. Fakat sizin mücadelenizden dolayı diğer aile bireyleriniz de etkilenebiliyor. Mücadeleyi yürütmek isteyen birçok arkadaşımız ‘Benden dolayı kardeşim ya da çocuğum işe giremeyecek’ kaygısı taşıyor. Toplumu ekonomik sıkıntılarla yola getirmeye çalışıyorlar. İşle, aşla terbiye etmeye çalışan bir iktidar var. Ekonomik sıkıntılar hat safhada. Aile bireyinin herhangi bir STK’de olmasını gerekçe göstererek işten çıkartıyorlar. Biz de yaşadık. Aile bireylerinin ihraç edilip dava dosyalarına yakınının İHD’de yönetici olduğu tespit edildiğine dair evraklar girdi. Bu durumda her koldan mücadelenin engellenmeye çalışıldığını görüyoruz” şeklinde konuştu.

 

‘Türkiye ve Kurdistan mücadele deneyimine sahip’

 

Hak savunuculuğu ve insan hakları alanında uzun yıllara dayanan bir birikimin olduğuna dikkat çeken Rehşan, mağduriyetin, baskının, ihlalin olduğu her yerde mutlaka mücadele yürüten insanların da var olduğunu ifade etti. Rehşan son olarak şunları ekledi: “Türkiye de Kurdistan da bu konuda iyi bir mücadele deneyimine sahip. İHD bu alanın en eski, en köklü kurumlarından biri ve mücadelesini uzun zamandır kesintisiz bir şekilde yürütüyor. Dönem geçtikçe, koşullar değiştikçe, hak savunuculuğu genişledikçe bu alanda mücadele yürüten kurumlar ve kişiler arttı. Kadın hakları alanında mücadele yürüten çok önemli dernekler, örgütler var. Çocuk hakları konusunda mücadele yürüten dernekler var. Kendi alanlarında çok kararlı ve çok iyiler. İhlaller ve baskı artıyor olabilir ama mücadele alanları genişliyor. Daha iyi şekilde yürümeye devam ediyor.”