Habibe Eren

 

ANKARA - Salgının bitmediğini ve pembe tablo çizmenin doğru olmadığını belirten Prof. Dr. Gülriz Erişgen, vaka sayılarında var olandan daha fazla bir düşüş beklediklerini ancak bunun gerçekleşmediğini söyleyerek, “Geri dönemeyeceğimiz hatalar yapılmaması gerekiyor” uyarısında bulundu.

 

Dünya genelinde yeni tip koronavirüs (Covid-19) vaka sayısı 4 buçuk milyonu geçti. Türkiye’de 11 Mayıs itibarıyla salgınla mücadele de ikinci adıma geçildiğini belirten hükümet,  AVM, kuaför ve güzellik merkezlerinin açılmasına karar verdi.  Normalleşmenin hayata geçirildiği ülkelerin çoğunluğunda vaka sayısı binin altına düşerken Türkiye’de test sayısı düşmesine rağmen vaka sayısı hala binin üzerinde seyrediyor.  

 

Türk Tabipler Birliği (TTB) Covid- 19 İzleme Heyeti’nde yer alan Prof. Dr. Gülriz Erişgen, son durumu ve hükümetin salgın politikasını değerlendirdi.

 

‘Alanda çalışan arkadaşlarımız vaka sayısının daha düşük olmasını bekliyordu’

 

Vaka ve ölümlerin sayıya indirgenmesinin hoş bir durum olmadığını ve her bir rakamın bir kayıp ve hasta anlamına geldiğini belirten Gülriz, “O açıdan rahatsızlık duyuyoruz ama bunu da değerlendirmek zorundayız. Sonuç itibarıyla şu anda gelinen noktada, salgını yeni hasta sayıları açısından değerlendirmek gerekiyor. Bu şekilde değerlendirdiğimizde bir platoya gelmiş olduğumuzu görüyoruz. Alanda çalışan ve bu konunun uzmanı arkadaşlarımız, yeni hasta sayısındaki artış hızının daha düşük ve sönümlenmenin daha hızlı olmasını bekliyorlardı. Henüz o noktaya ulaşılmadığı görülüyor” dedi.

 

‘Virüsün erken dönemde tespiti hafif seyretmesine neden oldu’

 

İllere göre değişmekle beraber alandan gelen bilgilere göre hasta sayısında çok dramatik düşüşler olmasa bile hastaların kliniklerin daha hafif seyrettiğini aktaran Gülriz’e göre, bu durumun nedeni hastaneye başvuruların erken gerçekleşmesi ve virüsün hafif dönemde tespit edilmesi. Bu anlamıyla hastanelerin yükünün kısmi de olsa hafiflediğini dile getiren Gülriz, uzun süredir bekleyen ve ciddi sıkıntılar yaşanmış olan Covid dışı hastaların düzenlemesinin artık yapılması gerektiğini belirtti.

 

‘Karamsarlıktan görece kurtulmamızı sağlayan bir nokta’

 

Ölüm sayılarının da plato seviyesine geldiğini kaydeden Gülriz,  iyi olan tarafın vaka sayılarının azalıyor olması olduğunu söyledi. Gülriz bu durumu, “Karamsarlıktan görece kurtulmamızı sağlayan bir nokta gibi gözüküyor” sözleriyle değerlendirirken, “Burada ben, bu noktanın kahramanı olan sağlık çalışanlarına teşekkür etmek istiyorum. Çok olağanüstü ve özverili bir şekilde şu anlık salgın kontrol altına alındı. İyileşen hasta sayıları da artıyor. Çalışan sağlık emekçilerinin içinde benim öğrencilerim de var. Gerçekten gurur duyuyorum ve çok teşekkür ediyorum hepsine” ifadelerini kullandı. 

‘Pembe tablo çizmek doğru değil’

 

Bu süreçte her adımın önemli olduğunun altını çizen Gülriz, sözlerine şöyle devam etti: “O yüzden şimdilik, bir plato ve kontrol gözüküyor dedim. Asla tedbiri elden bırakmamak gerekiyor. Bu dinamik bir süreç. Gevşetici önlemler her zaman için sıkılaştırıcı önlemlerden daha sıkıntılı ve her adımının izlenmesi sonuç alınması, sonra diğer adımların takip edilmesi gerekiyor. O yüzden şu anda salgın devam ediyor. Bir takım önlemlerde gevşeme olsa bile asla ve asla bazı kuralları delmemek ve rehavete kapılmamak gerekiyor. Bunun da Sağlık Bakanı tarafından sıklıkla söylenmesi gerekiyor. Pembe tablo çizmek çok doğru değil şu an. Evet karamsarlığa kapılmayalım ama salgının devam ettiğini de hiç unutmayalım.”

 

‘AVM ve kuaförlerin açılması kaygı uyandırıyor’

 

AVM ve kuaförlerin açılmasının kendilerinde büyük bir kaygı uyandırdığını belirten Gülriz, AVM’lerin kapalı ortamlar olduğunu ve havalandırmaları ile ilgili bulaşın artması yönünde ciddi sorunların söz konusu olabileceğini vurguladı.  Bu nedenle AVM’lerin açılmaması gerektiği açılsa bile gidilmemesi yönünde çağrılar yaptıklarını anımsatan Gülriz, “Havalandırmaların bulaşı en aza indirecek düzeyde düzenlenmesi gerektiğini söyledik ancak bununla ilgili herhangi bir gelişme yok düzeltildiğini de düşünmüyorum. Bu tür uyarıların dikkate alınarak çok kontrollü yapılması gerekiyor” uyarısında bulundu.

 

‘Vakalara etkisini önümüzdeki günlerde göreceğiz’

 

AVM’lerin ve kuaförlerin açılmasının vaka sayılarına etkisini önümüzdeki günlerde görebileceğimizi çünkü ellerinde bir veri olmadığını kaydeden Gülriz, “Mesela hasta sayısında artış veya o bölgedeki hasta sayılarındaki artış olup olmadığını izlemek gerekiyor ve gerekirse kapatmak gerekiyor tekrardan. Yapılıyorsa da şeffaflıkla açıklanmıyor. Değerlendirme yapılamadığı içinde kaygımız devam ediyor” diye konuştu.

 

‘Geri dönemeyeceğimiz hatalar yapılmaması gerekiyor’

 

İkinci dalga riskinin her zaman söz konusu olduğunu belirten Gülriz, bu durumun özenle değerlendirilmesi gerektiğine işaret etti. “Herhangi bir şekilde bir önlemi gevşettiğiniz de sonucunun ne olduğunu görmeden daha fazla gevşetmemeniz gerekiyor” uyarısında bulunan Gülriz, sözlerine şöyle devam etti: “Buna çok dikkat etmek gerekiyor. Geçen haftalarda üniversitelerin 15 Haziran’da açılacağına dair bir haber yayıldı ve bir panik başladı. Bu kabul edilebilir bir uygulama değildi. Öğrenciler memleketlerinden kalkıp, yurtlara geleceklerdi vs. neyse ki karar değiştirildi. Geri dönemeyeceğimiz hatalar yapılmaması gerekiyor. AVM’lerin açılması,  seyahat kısıtlaması, sokağa çıkma yasağının vs. bir toplumsal yanı var bir taraftan da sağlık hizmeti sunumu ile ilgili bir boyut var. TTB ve uzmanlık dernekleri bu konuda çalışmalar yapıyorlar. Nasıl gevşetilmesi gerektiği ve önlemlerin herkesi nasıl koruyacağı noktasında çaba sarf ediyor."

 

‘Bu süreçte Covid dışı hastalar sağlığa erişemedi’

 

Bu süreçte Covid dışı hastaların sağlığa ulaşımında ciddi sıkıntılar yaşandığını aktaran Gülriz,  bunun nedenini sağlık kurumlarının büyük bir kısmının Covid olan hastalara ayrıldığını ve bir taraftan da hastaların salgın nedeniyle tedirgin olup hastaneye gidememesine bağladı. Şimdi yavaş yavaş Covid olmayan hastaların sağlığa erişime ulaşmalarını sağlamak üzere önlemlerin alınması ve düzenlemeler yapılması gerektiğine dikkat çeken Gülriz,  adım atarken uzman görüşü almanın ve bilgi paylaşımının değerli olduğunu sözlerine ekledi.

 

‘Seyahat kısıtlamalarının iller bazında değerlendirilmesi gerekiyor’

 

15 ilde devam eden seyahat kısıtlamalarına değinen Gülriz,  şehirlerarası seyahat kısıtlamalarının kaldırılmasının iller bazında değerlendirmesi gerektiğine vurgu yaptı. Gülriz, “Ankara’da durum nedir, önlemler nasıl sıkılaştırılır ya da gevşetebilir, bunların düşünülmesi gerekiyor. İstanbul için ayrı diğer iller için ayrı önlemlerin alınması gerekiyor. Bu oldukça hassas bir konu. Çok özenle uzmanların görüşleri dikkate alınarak ve bu önlemlerin neden gevşetilip gevşetilmediği ile ilgili kamuoyu bilgilendirilerek yol almak lazım” ifadelerinde bulundu.

 

‘Test sayısının artırılması gerekiyor’

 

Özellikle son günlerde test sayısındaki düşüşten de söz eden Gülriz,  daha çok test yapılması ile ilgili çağrılarını sürekli olarak yinelediklerini anımsattı.  Covid şüphelilerine uygulanan PCR testinin tüm Covid -19 hastalarını pozitif olarak göstermediğini, Covid- 19 hastası olduğu halde testte negatif gözüken kişi sayısının çok yüksek olduğunu söyleyen Gülriz, “O yüzden klinik sonuçların değerlendirilmesi daha değerli. Bize PCR testi pozitif olan hastaların sayıları veriliyor ama öte yandan şüpheli Covid-19 olarak tariflediğimiz kliniği, görüntülemesi uyan ancak testi negatif olan hastaların sayısı verilmiyor. O yüzden sayıları net olarak söylemek mümkün değil. Ama bu rakamlarla bile platoyu görebiliyoruz.  Ancak yine de test sayısının artması gerekiyor. Daha sağlıklı bir değerlendirme yapabilmek için Covid-19 şüpheli sayısını bilmekte yarar var” diye belirtti.

 

‘Şeffaflıkta aşama kaydedildiğini söyleyemem’

 

Pandemi ile geçen iki ayda hükümetin ve Bakanlığın şeffaf olmadığını ve en büyük sıkıntının bu durum olduğunu kaydeden Gülriz, salgının başında, sorunu daha çok hastanelerde çözmek gibi bir eğilim olduğunu ancak salgınla mücadelenin sadece hastanede yürütülmediğini ifade etti. Epidemiyolojik verilerin çok değerli olduğunu ve buna göre bir strateji oluşturulması gerektiğinin altını çizen Gülriz, “Ne yazık ki başlangıçta bu durum çok eksikti. Şeffaflık konusunda görece bir takım gelişmeler kaydedildi ama hala çok eksiklerimiz var. Sağlık Bakanlığına sorularımız vardı hala yanıtlanmadı. Şeffaflık anlamında çok aşama kaydettiğimizi söyleyemem” şeklinde konuştu.

 

‘Bilim insanları da verilere ulaşamıyor’

 

Yeni aşamada Sağlık Bakanlığı’ndan daha ayrıntılı veri paylaşımı beklediklerini dile getiren Gülriz, her adımın dikkatle takip edilmesi gerektiğini belirtti. “Keşke bunu hep beraber yapsak ve biz de katkı da bulunsak” diyen Gülriz,  daha sağlıklı değerlendirme yapabilmek için ayrıntılı bilgiye ihtiyaç duyduklarını vurguladı.  Kendileri gibi bilim insanlarının da verilere ulaşmakta güçlük yaşadığına işaret eden Gülriz, “Sağlık Bakanlığı bir komisyon kurdu çalışmaları sadece bu komisyon yapabiliyor. Biz bilim dünyasına veri aktarmakta sıkıntı yaşıyoruz. Bilim insanları bu konuda kaygı yaşıyorlar” diye kaydetti.