HABER MERKEZİ - Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, AİHM’in Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’a dair verdiği "ihlal" kararını, 3 yılın ardından ilk kez yeniden gündemine alacak.

 

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi (AK BK), İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi'nde ağır tecrit altında tutulan Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’a dair "ihlal" kararının uygulanıp uygulanmadığını gündemine aldı.

 

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 18 Mart 2014 tarihinde Abdullah Öcalan'ın şartlı salıverilme hakkına sahip olmaksızın ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilmesini (umut hakkı) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne (AİHS) aykırı bulmuştu. AİHM, verilen ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını AİHS'te işkence ve kötü muameleyi yasaklayan 3’üncü maddeye aykırı olduğuna karar verdi. AİHM, tutsaklar Hayati Kaytan, Emin Gurban ve Civan Boltan için de sonraki süreçte benzer kararlar aldı.

 

Denetim süreci başladı

 

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıyla ilgili “umut hakkını” doğuracak yasal düzenlemeler ve uygulama değişikliklerinin sağlanması için Türkiye’ye dair denetim sürecine başladı. Denetim süreci başlatılmasına rağmen kararlar Bakanlar Komitesi'nin toplantı gündemine alınmamıştı.

 

Gündeme alındı

 

Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD), Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı (TOHAV), İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), AİHM’in verdiği kararı acil gündemine alması ve bu kararların yerine getirilmesi/denetlenmesi için 29 Temmuz 2021 tarihinde Bakanlar Komitesi'ne yazılı bir bildirimde bulundu.  Bu bildirim üzerine konu gündeme alındı. Komite, 30 Kasım-2 Aralık 2021 arasında gerçekleştirdiği toplantısında Türkiye’den sivil toplum örgütlerinin bildirimine ve kararların yerine getirilmesi sürecine dair bilgi istedi.

 

Türkiye’den itiraflı yanıt

 

Türkiye verdiği yanıtlarda ihlal olmadığını savunurken yapılan tespit ve önerileri de görmezden geldi. İnsan hakları ve hukuk örgütleri, 12 Ekim’de Türkiye’nin iddialarına dair Bakanlar Komitesi’ne bildirimde bulundu. Bildirimde, Türkiye’nin yanıtında “umut hakkına” ilişkin AİHM’in önemli tespitlerine değinmediği, kararların yerine getirilmesi için atılması gereken adımları tartışmadığı ve bunun yerine yanıltıcı bilgilerle bildirimde bulunduğu kaydedildi. En son Asrın Hukuk Bürosu da AİHM kararının yerine getirilmesi talebiyle Bakanlar Komitesi'ne 9 Ağustos 2022'de yeni bir başvuru gerçekleştirdi.

 

Türkiye, bu yanıtında da "ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan hükümlülerin şartlı salıverilmesinin mümkün olduğunu ancak istisnai olarak bazı suçlar bu olasılıktan muaf tutulmuştur” diye kaydetti. Türkiye, söz konusu yanıtında Abdullah Öcalan’ı "umut hakkından" muaf tuttuğunu itiraf etmiş oldu.

 

Türkiye’den açıklama istenebilir

 

Bakanlar Komitesi'nin Haziran ayı toplantısında, Abdullah Öcalan'ın da içinde olduğu grup dosyasının yeniden gündeme alınmasına karar verildi. 17-19 Eylül arasında yapılması planlanan toplantıda AİHM'in ihlal kararlarının ve gerekliliklerin uygulanıp uygulanmadığı denetlenecek. Komite, gerekli gördüğü takdirde kararın neden uygulanmadığına dair Türkiye’den açıklama isteyebilecek. Öte yandan Bakanlar Komitesi, ayrıca AİHM’in derhal tahliye edilmeleri gerektiği yönünde karar verdiği HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ve iş insanı Osman Kavala’yı da tekrardan gündemine alma kararı aldı.