AMED - MKG, Eylül ayı raporunda, kadın gazetecilerin bu ay da hedef alınmaya devam edildiğine dikkat çekerek, 2 gazetecinin gözaltına alındığını, 5 internet sitesinin de kapatıldığını açıkladı. 

 

Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği (MKG), Eylül 2024 raporunda, kadın gazetecilere yönelik artan baskıları ve hak ihlallerini ele aldı. Raporda, “basın özgürlüğüne yönelik baskılar ve tehditlerin her geçen gün arttığı” ve bu süreçte savaş politikalarının ve yoksulluğun derinleşmesinin de önemli bir rol oynadığı belirtildi. Dernek, “en fazla hedef alınanların ise kadın gazeteciler” olduğuna vurgu yaptı.

 

Sistematik baskılar 

 

Raporda, Eylül ayında yaşanan hak ihlallerinin, kadın gazetecilere yönelik sistematik baskıların ne kadar ciddi bir boyuta ulaştığını gösterdiğini belirtti. Raporda, “Kadın gazeteciler, haber yaptıkları için sürekli yargı baskısına maruz kalırken, sahada ise polis, asker ya da çetelerin engellemeleriyle karşılaşıyor” denildi.

 

Keyfi baskılar

 

Eylül ayında yaşanan hak ihlallerine dikkat çeken MKG, özellikle JINNEWS muhabiri Rabia Önver’in Hakkari’de yaptığı fuhuş ve uyuşturucu çetelerine yönelik haberin ardından evine yapılan polis baskısını öne çıkardı.  Raporda, “Bu olay, ‘herkesin bildiği ama konuşmaya cesaret edemediği gerçekleri kamuoyuna duyururken, gazetecinin yargı tarafından keyfi bir şekilde hedef alınması baskıların sistematik bir boyuta ulaştığını gösteriyor”  şeklinde değerlendirildi.

 

Şiddet ve tehdit 

 

Raporda, kadın gazetecilerin sadece yargı önünde değil, sahada da fiziksel ve sözlü şiddete maruz kaldığı vurgulandı. TV100 muhabiri Canan Altıntaş’ın, bir cenaze törenini haberleştirirken saldırıya uğraması ve tehdit edilmesine yer verilen raporda, kadın gazetecilerin ne denli büyük tehlikelerle karşılaştığına dikkat çekildi. Raporda, bu durumun  “sahada çalışan kadın gazetecilerin karşılaştığı zorlukları bir kez daha gözler önüne serdiği” belirtildi. Bir diğer önemli olay ise Mücadele Birliği Gazetesi muhabiri Lütfiye Burcu Kara’nın İzmir’de evine yapılan sabah baskınıyla gözaltına alınmasıydı. Raporda bu olay da, “kadın gazetecilere yönelik baskıların boyutunu ve sistematik hale geldiğini gösteriyor” sözleriyle yorumlandı.

 

Basın özgürlüğüne  yönelik tehdit 

 

Raporda, basın özgürlüğü üzerindeki baskıların AKP hükümeti döneminde daha da arttığına dikkat çekilerek, “Gazetecilerin asli görevi gerçekleri ortaya çıkarmaktır. Ancak yargı baskısı, bu görevin icrasını zorlaştırıyor” denildi. Raporda ayrıca, kadın gazetecilerin sahada ve dijital platformlarda sansür, tehdit ve baskılara maruz kaldığı ifade edildi. Raporda, “Tüm bu baskılara rağmen gazeteciler gerçekleri yazma kararlılığını sürdürüyorlar. İktidarın ve bağlı yargının gazetecilere yönelik baskıları arttıkça, hakikati ortaya çıkarma azmi de güçleniyor” denildi. 

 

Özgür basının sembol isimlerinden Nagihan ve Gurbetelli 

 

Raporda, gazetecilik mesleği uğruna yaşamını yitiren Nagihan Akarsel ve Gurbetelli Ersöz’ün, kadın gazetecilerin direnişinde önemli bir ilham kaynağı olduğu vurgulandı. Raporda, “Katledilen özgür basın çalışanları, özellikle Nagihan Akarsel ve Gurbetelli Ersöz’ün cesur duruşları, kadın gazetecilerin mücadelesinde yol gösterici olarak anılmaktadır” denilerek, her ikisi de ölüm yıl dönümleri dolayısıyla saygıyla anıldığı belirtildi.

 

Yaşam hakkı ve güvenliğe yönelik ihlaller

 

Raporda, kadın gazetecilerin sahada karşılaştığı fiziksel ve psikolojik saldırılara dikkat çekildi. Eylül ayında toplam 2 gazeteci saldırıya uğradı, 2 gazetecinin evine baskın düzenlendi ve 2 gazeteci gözaltına alındı. Ayrıca 4 gazeteci kötü muameleye maruz kaldı, 1 gazeteci tehdit edildi ve 2 gazetecinin haber takibi engellendi. Eylül ayı 1 kadın gazeteci tutuklandı ve 2 gazeteci hakkında yakalama kararı çıkarıldı.

 

Düşünce ve ifade özgürlüğüne yönelik ihlaller

 

“Kadın gazeteciler, ifade özgürlüğü konusunda da yoğun baskı altında” diye kaydedilen rapora göre, 2 gazeteci hakkında soruşturma açıldı ve 1 gazeteciye dava açıldı. Toplamda 9 gazetecinin yargılaması devam ederken, herhangi bir gazeteciye hapis cezası verilmedi. Ancak bir gazeteciye toplamda 14 bin 160 TL para cezası verildi. 

 

Basın-medya kuruluşlarına yönelik engelleme ve sansür

 

Sansür ve medya kuruluşlarına yönelik cezalar ise yine gündemdeydi. RTÜK, bir televizyon kanalına idari para cezası uygularken, herhangi bir program durdurma cezası vermedi. Ayrıca Eylül ayında Türkiye genelinde iki yayın yasağı kararı alındı.

 

İnternet-dijital medya mecralarına yönelik erişim engeli

 

Kadın gazeteciler ve dijital medya platformlarına yönelik baskılar da raporda yer aldı. Eylül ayında 5 internet sitesi kapatıldı, 699 haber ve 409  dijital medya içeriğine erişim engeli getirildi. 

 

Raporda yer verilen ihlaller şöyle sıralandı: 

 

“Gazetecinin yaşam hakkı ve güvenliğine yönelik İhlaller;

 

9 Eylül 2024: TV100 muhabiri Canan Altıntaş, Narin Güran’ın cenazesini haberleştirirken canlı yayında hakarete uğradı ve cenazedekiler tarafından haber alması engellendi. Cenazeden görüntü almak istediğinde köydeki çocuklar tarafından taşlı saldırıya uğradı ve tehditler aldığını bildirdi.

 

20 Eylül 2024: JINNEWS muhabiri Rabia Önver, Hakkari’de uyuşturucu ve fuhuş çetelerine ilişkin haberinin ardından evine polis baskını yapıldı. Yüksekova'daki evi polis tarafından arandı ancak evde olmadığı için gözaltına alınamadı. Rabia Önver’in ikamet ettiği evde bulunmadığı sırada baskın yapıldı.

 

25 Eylül 2024: Mücadele Birliği Gazetesi muhabiri Lütfiye Burcu Kara, İzmir’de evine yapılan sabah baskınıyla gözaltına alındı. Evdeki dijital materyallere el konulurken, gözaltına alınan Kara İzmir Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldü.

 

28 Eylül 2024: Karar Gazetesi yazarı Elif Çakır, Bursa’da kaldığı otelde yanlış kimlik tespiti nedeniyle gözaltına alındı. Kimlik kontrolü sonrası serbest bırakıldı.

 

28 Eylül 2024: Fulya Öztürk, Beyrut’ta yayın için hazırlık yaparken bir şahsın kamerayı düşürmeye çalıştığı fiziki saldırıya uğradı.

 

Gazeteciye yönelik düşünce ve ifade özgürlüğü ihlalleri; 

 

6 Eylül 2024: JINNEWS muhabiri Melek Avcı, dijital medya paylaşımları nedeniyle Ankara TEM Şube tarafından ifadeye çağrıldı. Avcı’ya sosyal medya paylaşımlarında PKK propagandası yaptığı suçlaması yöneltildi.

 

6 Eylül 2024: Gazeteci Nurcan Yalçın, bir hükümlünün hesabına para yatırdığı gerekçesiyle 'Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Kanunu'na muhalefet etmek' suçlamasıyla 10 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı.

 

11 Eylül 2024: Evrensel gazetesi yazarı Ceren Sözeri, Turkuvaz Medya Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Serhat Albayrak’a yönelik açılan tazminat davasında 11’inci duruşması dava hakiminin izinli olması nedeniyle ertelendi.

 

16 Eylül 2024: Etkin Haber Ajansı (ETHA) editörü Semiha Şahin ve muhabiri Pınar Gayıp, ‘örgüt propagandası yapmak’ suçlamasıyla İstanbul Adliyesi’nde yeniden yargılandı. Duruşma 4 Aralık’a ertelendi.

 

17 Eylül 2024: Medine Mamedoğlu, Mardin’de çıkan köy yangınları haberleri ve dijital medya paylaşımları nedeniyle ifade verdi.

 

19 Eylül 2024: Gazeteci Neşe İdil, eski Bakan Derya Yanık’a sosyal medyada “soytarı” diyerek hakaret ettiği gerekçesiyle 14.160 TL para cezasına çarptırıldı.

 

19 Eylül 2024: Belgesel yönetmeni Sibel Tekin, NTV Ankara Temsilciliği’nde çektiği bir protesto görüntüsü nedeniyle yeniden yargılanmaya başladı.

 

Basın-medya kuruluşlarına yönelik engelleme ve sansür:

 

11 Eylül 2024: RTÜK, Halk TV’ye sunucunun bir yorum sırasında gülümsemesi gerekçesiyle yüzde 3 idari para cezası verdi.

 

Ağustos 2024: Türkiye genelinde 9 kez yayın yasağı getirildi.

 

İnternet-dijital medya mecralarına yönelik erişim engeli; 

 

2 Eylül 2024: İstanbul’da bir savcının adliyede rüşvet çarkını rapor eden haberler erişime engellendi.

 

3 Eylül 2024: Sangal Gaming espor takımının web sitesi, yasadışı bahis gerekçesiyle kapatıldı.

 

12 Eylül 2024: Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun hakkında 645 haber ve sosyal medya paylaşımına erişim engeli getirildi.”

 

Tutuklu gazetecilerin listesi:

 

*Elif Ersoy: Yürüyüş Dergisi Yazı İşleri Sorumlusu

*Hatice Duman: Atılım Gazetesi Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü

*Özlem Seyhan:  Gazeteci

*Tülay Canpolat: Sabah Gazetesi Ankara Muhabiri

*Selamet Turan:  Gazeteci

*Özden Kınık: Eski TRT Çalışanı

*Lütfiye Burcu Kara: Mücadele Birliği Gazetesi Muhabiri