Habibe Eren

 

HABER MERKEZİ - John Steinbeck’in Gazap Üzümleri kitabı 1930’lar ABD'si üzerinden ekonomik ve sosyal çöküşü, yıkımı, yoksulluğu örgütlü mücadeleyi tüm çıplaklığıyla anlatıyor. Romana konu olan tüm bu gelişmeler 2022'de Türkiye coğrafyasında birebir yaşanıyor. Ancak tekelleşen ve tek tipleştirilen medya bunu görmezden gelerek halkın taleplerini ya terörize ediyor ya da dalga geçiyor.

 

Ekonomik krizin derinleştiği ve halkın tüm sefalet biçimlerini yaşadığı bu süreçte temel gıda ürünlerinden tutalım birçok ürüne yapılan zamlardan dolayı romanlara konu olacak bir yoksulluk yaşanıyor. 2022 yılının ilk aylarında özellikle elektrik ve doğalgaza yapılan zamlarla yurttaşlar şu anki mevcut ekonomi terimlerinin yansıtmayacağı bir açlık çemberinde yaşama tutunmaya çalışıyor. 

 

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu zamlar geri çekilinceye kadar elektrik faturasını ödemeyeceğini duyururken geçtiğimiz günlerde elektrik ve doğalgaz zamlarına ilişkin konuşan AKP'li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, "Muhalefetin yaygarasını kopardığı gibi bir durum söz konusu değil" dedi.

 

Yaygara olarak tariflenen süreçte elektrik yalnızca bir kalem. Diğer faturalar, artan kira fiyatları, iğneden ipliğe kadar ne varsa her şeyin zamlanması durumun vahametini gösteriyor. Salatalığın 35 lira olduğu, neredeyse her şeyin tane ile alındığı bu süreçte temel gıdaları dahi tüketmek lüks oldu. Markete giden yurttaşın bir poşete 300-400 lira verdiği durumda, tarihteki en büyük artış olarak sunulan asgari ücret zammı daha ele avuca geçmeden eridi.

 

Yüzde 420 zam

 

2018 yılından beri elektriğe yüzde 420 zam yapıldı. Patronların vergileri sıfırlanırken halk zamlarla soluksuz bırakılıyor. Özelleştirmeyle birlikte Cengiz, Limak, Kolin gibi isimlerini duymaya aşina olduğumuz ve Türkiye'nin birçok yerini parselleyen şirketlerin daha da zengin olabilmesi için halkın cebi aşındırılıyor. Birçok yerde 20 bin, 40 binlere varan elektrik faturaları nedeniyle esnaf hiçbir şeyi karşılayamaz oldu. Birçok yurttaş kredilerle uzun vadede borçlandı. Bazı bakkallar elektrik zamları nedeniyle soğuk ve normal ürünleri dahi ayrı fiyatlandırmaya başladı.

 

Bölge kentlerinde zamlara tepki

 

Tablo böyleyken bir çok kentte esnaf gelen elektrik faturalarını dükkanlara asarak tepkisini gösterdi. Ankara’da KESK öncülüğünde bir araya gelen halk, zamlara ilişkin tepkisini fatura yakarak dile getirdi. Özellikle yoksul kentlerin başında gelen Kürt illerinde halk birçok konuda olduğu gibi refleksini ilk etapta sokakta gösterdi. Doğubayazıt, Mardin, Cizre, Diyarbakır, Silvan gibi birçok yerde on binlerce kişi sokaklara döküldü. Bölgede yaşanan baskı politikaları üzerine özellikle 2015 yılından itibaren genç işsizliğin arttığı bölgede tüm bu politikalara yoksulluk eklenince birçok şeyin mücadelesinin verildiği alanda yaşanan hareketlilik, yoğun bir abluka ve polis saldırısı ile karşılık buldu.

 

Zamlara ses çıkaran ‘provokatördür’!

 

Söz konusu Kürt coğrafyası ve Kürtler olunca medyanın çarpıtma hızı ve gerçekleri manipüle etmesi artık aşina olduğumuz ve ne yazık ki şaşıramadığımız bir durum. Yurttaşların yaşadığı krizi duyuran Kürt basını ve muhalif medyanın dışında kalan tüm medya kuruluşları halkın temel taleplerini görmezden gelerek "HDP'nin ayaklanma planı deşifre oldu”, “Elektrik zammı provokasyonu”, Kılıçdaroğlu’nu kastederek “HDP’nin peşine takıldı” gibi manşetlerle tepkiyi illegalize etmeye çalıştı. Elektrik zammını bile tırnak içinde veren başlıklarla yurttaşların ne yaşadığı, krizin boyutları ne haber bültenlerinde ne de gazete manşetlerinde yer aldı. "Muhalefetin oyunu", "dış güçler" gibi hedef gösteren ezbere, kalıp cümlelerle halkın yaşadığı mağduriyet çarpıtıldı. Faturalara dahi tepki göstermek iktidar medyası için “terörist” olmayı beraberinde getirdi.

 

Meslek etiğinin ayaklar altına alınması

 

Geçtiğimiz günlerde bir programda doğalgaza gelen zamlar konusunda vatandaşların şikayetlerinin konuşulduğu sırada Akşam gazetesi yazarı Turgay Güler, “Benim çözümüm var; topluma kuru fasulye dağıtılacak, herkes kendi gazını kendi üretecek" şeklinde bir ifade kullandı. Yurttaşlar faturalar altında ezilirken toplumla dalga geçen iktidar medyasına cevap aslında daha fazla muhalif medyayı güçlendirmekten de geçiyor. Gazetecilik etiğini, insan olmanın bir parçası olan duygu ve vicdan halini yitirmenin karşısındaki duruş daha fazla hak haberciliğidir.

 

İnkar ve doğrular

 

Elektrik faturaları gündemdeyken geçtiğimiz haftalarda yoğun kar yağışı ile birlikte Isparta’da pek çok bölgede elektrik kesintisi yaşandı. Günlerce kent merkezine, ilçelere ve köylere elektrik verilmedi. 70 yaşındaki bir yurttaş ise donarak yaşamını yitirdi. İktidar kanadının tüm inkarına rağmen otopsi raporu yurttaşın donduğunu doğruladı.

 

John Steinbeck’in Gazap Üzümleri kitabı 1930’lar ABD'si üzerinden ekonomik ve sosyal çöküşü, yıkımı, yoksulluğu örgütlü mücadeleyi tüm çıplaklığıyla anlatıyor. Romana konu olan tüm bu gelişmeler 2022'de Türkiye coğrafyasında birebir yaşanıyor. Ancak tekelleşen ve tek tipleştirilen medya bunu görmezden gelerek halkın taleplerini ya terörize ediyor ya da dalga geçiyor. Böylesi süreçte kamu gazeteciliği ve halkın sesini her zamankinden daha fazla duyurmak önem arz ediyor.