Zeynep Turgut

 

VAN - Çaldıran'a bağlı Qopikan köyünde, 18. yüzyılda inşa edilen ve Zarife adındaki Êzidî kadın tarafından yönetilen zindanda, kadınlara karşı suç işleyen erkekler cezalandırılıyordu. Zindan yıllara inat halen ayakta durarak tarihe meydan okuyor.   

 

Mezopotamya coğrafyası, halkların köklü tarihini ve kültürünü içinde barındırıyor. Hemen hemen her uygarlığa ev sahipliği eden Mezopotamya, halkların bıraktığı izleri bugüne dek yaşatmayı başardı. Van'ın Çaldıran ilçesinin Yeniayak (Qopikan) köyünde bulunan ve 18. yüzyılda Kok Ağa'nın kızı Zarife için inşa ettiği tarihi zindan, efsanesini ve yapısını günümüze kadar korumayı başardı. 300 yıldır ayakta duran zindanın efsanesi bölge halkı tarafından dilden dile dolaşarak günümüze kadar ulaştı. 

 

'Suçlu erkekler Zarife'nin adaleti ile cezalandırılıyordu'

 

Taşlarla örülmüş olan zindan 12 odadan oluşuyor. 8 metre genişliğine sahip olan zindan, güzelliği ile dillere destan olan Êzidî kızı Zarife tarafından yönetiliyordu. Efsaneye göre Zarife, kadın ve çocuk haklarını ihlal eden, kadına şiddet uygulayan erkekleri zindana koyarak cezalandırıyordu. Halk arasında Zarife'nin yasaları esas olarak görülüyordu. Ve öyle ki Zarife'nin siyasi ve ekonomi alanlarında koyduğu yasalar nedeniyle halk arasında adaletin kadın eli ile geldiğine ve dağıtıldığına inanıldı. 

 

Kısa sürede tüm bölge halkına yayılan Êzidî kadını Zarife'nin yasaları adalet mekanizmasını oluşturdu. Zarife'nin yasaları ile  haksızlığın ortadan kalktığına inanıldı. 

 

Kadına yönelik şiddet ve katliamın hat safhaya ulaştığı günümüzde, Zarife'nin ortaya koyduğu yasaları daha bir önem kazanıyor. Zarife'nin zindanı ve yasaları ile ilgili efsane sadece bölge halkı tarafından değil tüm dünyada bilinmesi gerekiyor. 

 

Zarife'nin adalet zindanı şimdilerde kaderine terk edilerek define avcıları tarafından talan edilmeye çalışılıyor.