PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın annesi Üveyş Öcalan 1993 yılında bugün yaşamını yitirdi.

 

Urfa’nın Halfeti ilçesine bağlı Amara (Ömerli) köyünde Kürt bir baba ve Türkmen bir annenin çocuğu olarak 26 Kasım 1918 tarihinde dünyaya gelen Üveyş, yaşadığı toplum içindeki feodal düzene isyanı ile tanınır. Üveyş, erken yaşta komşu Türkmen köyünden olan biri ile evlendirilir. Üveyş, daha evliliğinin birinci yılındayken, evli olduğu erkek bir kadını kaçırmaya çalışır, kaçmayı kabul etmeyen kadın katledilir. Tüm bunlara tanıklık eden Üveyş, evli olduğu erkek üzerine mahkemede ifade verir ve feodal erkek egemen zihniyetine karşı bilinen ilk başkaldırısını gerçekleştirir. Üveyş evli olduğu erkeğin aleyhine ifade verince doğduğu Amara’ya geri gönderilir. Amara'da yaşamaya başlayan Üveyş daha sonra Ömer Öcalan ile evlendirilir. Üveyş’in 3 kız 4 erkek çocuğu olur. Şeker hastası olan Üveyş'in bir ayağı, hastalığından kaynaklı Adana’da kaldığı hastanede kesilir. Üveyş, 11 Nisan 1993'te hayata gözlerini yumar.

 

Tarihte bugün yaşanan kimi gelişmeler şöyle:

 

1869: Hindistanlı siyasetçi Kasturba Gandhi doğdu. Kasturba İngiliz sömürge yönetimine karşı Hint direnişinin simge kadınlardan biridir. 14 yaşındayken evlendirildiği Mohandas, kendisinden bir yaş küçüktür. Muhandas Hindistan’ın efsane lideri Mahatma olur, ancak Kasturba bu mücadelede yan unsur olarak kalmaz. İkisi de Güney Afrika’da Hintli göçmenlerin uğradığı haksızlıklara karşı, bu mücadelenin bedeli olarak cezaevinde, 1916’dan sonra ülkelerinde sivil itaatsizliği örme sürecinde her zaman birlikte hareket etti. Kasturba Gandhi 1944 Şubatında 74 yaşında yaşamını yitirir. 

 

1908: Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk Afro Amerikalı kadın yargıcı Jane Bolin doğdu. Jane rengi ve cinsiyetiyle o dönemin Amerika’sında “değersiz” biriydi. Bütün eğitim hayatı cinsiyetçilik ve ırkçılıkla mücadele ederek geçti. Jane, 31 yaşındayken belediye başkanı tarafından New York Aile İçi İlişkiler Mahkemesi'ne atandı. Jane, mahkeme kürsüsünde yemin ettiğinde ABD’de yargıç olarak görev yapan ilk siyahi kadın oldu. Kariyerini çocuk hakları için savaşmaya, çocuk suçluluğu, çocuk istismarı ve ayrımcılığa karşı bir mücadele üssü gibi kullanan Jane, bu mücadelesi sürecinde birçok ödüle de layık görüldü. Jane Bolin, 8 Ocak 2007’de New York'ta 98 yaşında hayatını kaybetti.

 

1930: Kadınların belediye seçimlerine katılma hakkını kutlamak için İstanbul Sultanahmet'te kitlesel kadın mitingi yapıldı. 3 Nisan 1930’da Belediye Kanunu'nun kabul edilmesiyle kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınmıştı. Türk Kadınlar Birliği’nin düzenlediği mitingden sonra “Yaşasın Kadınlar” sloganı atılarak Taksim’e yürüyüş gerçekleştirildi. 

 

1980: ABD’de Eşit İstihdam Fırsatı Komisyonu (EEOC), cinsel tacizin bir cinsiyet ayrımcılığı, cinsel saldırı türü olduğunu ilan etti. O güne kadar bu davranış bir taciz olarak sayılmıyordu.

 

2003: Fransa’ya bağlı Korsika Adası’nda seçimlerde eşitlik yasası kabul edildi. Yasa tasarısını hazırlayan komisyon, bölgesel seçimlerde ve Avrupa Parlamentosu seçimlerinde kota uygulaması için çalışma yaptı. Ancak itirazlar sonucu yasada ancak, “kadınların ve erkeklerin aday olma ve çalışma yapma olanaklarına eşit ölçüde erişim sağlama” ibaresi yer alabildi. Yasa değişikliğinden sonra yapılan ilk seçimlerde seçilenlerin yalnızca yüzde 10’u kadındı. Yıllar içinde yapılan pozitif yasa değişiklikleri sonucu kadınların oranı yüzde 40’ı aştı. 

 

2005: 27 sivil toplum örgütünün oluşturduğu Türk Ceza Kanunu Kadın Platformu, dönemin Adalet Bakanı Cemil Çiçek ile Kadın ve Aileden Sorumlu Bakan Güldal Akşit'e birer mektup gönderdi. Bakanlara, yasadan çıkartılması ve eklenmesi istenenleri içeren bir de rapor sunuldu. Mektuplarda, "Ne yazık ki yasada hala namus cinayetleri, bekaret kontrolleri gibi kadının insan hakları ihlallerini meşrulaştıran; gençlerin ilişkilerini cezalandıran, cinsel yönelime dayalı ayırımcılığa göz yuman, ifade özgürlüğünü kısıtlayan düzenlemeler yer almakta” denildi.  

 

2013: Kadın, LGBTİ, emek ve meslek kuruluşları Kreş Haktır Platformu’nu kurdu. 

 

2016: Federe Kürdistan Bölgesi’nde Kürdistan Genç Kadın Hareketi (Tevgera Keçên Ciwanên Welatparêz) Kerkük Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde düzenledikleri bir seminerde, bölgede yaşayan kadınların maruz kaldığı şiddet ve baskıyı konuştu. 

 

2016: Alevi kadınlar, Almanya'nın Bonn kentinde, "Kadınlar Demokrasiyi Güçlendiriyor" başlıklı proje kapsamında, UTAMARA Kadın Buluşma Merkezi'nde bir araya geldi. İki gün süren eğitimde, Alevi inancının demokratik ögeleri, Alevi kadınlarının demokrasi kültürünü kendi toplumlarında ve kendi ailelerinde güçlendirme çalışmaları, Aleviliğin özü ve tarihi, Almanya`daki Alevi dergahlarındaki çalışmalardan edinilen tecrübeler tartışıldı.

 

2019: Sudan’da kadınların etkin katılımıyla gerçekleşen eylemler, 30 yıllık diktatör, Ömer el-Beşir’in dönemini sona erdirdi. Sudan ordusu, Ömer el Beşir'i görevinden aldı. Bu sonu getiren gösterilere kadınların aktif katılımı tüm dünyanın dikkatini çekti.