Bellek oluşturdular

 

HABER MERKEZİ - Kadınların savaş ve çatışma süreçlerinin sona ermesinde önemli bir çalışma yürüten Kuzey İrlandalı kadınlar deneyimleri ile Kürt sorununun çözümünün tartışıldığı günümüzde önemli bir bellek oluşturuyor.

 

Dünyadaki savaş ve çatışma süreçlerinin ardından yaşanan görüşme, müzakere ve çözüm süreçleri benzer sorunlar yaşanan ülke ve bölgeler için önemli bir deneyim sunuyor. Yaşanan coğrafyalar, toplumsal sorunlar, kimlik sorunları, etnik ve kültürel sorunlar farklı farklı olsa da çözüm hep diyalog ve müzakereyi işaret ediyor. 

 

PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın Kürt sorununun çözümüne ilişkin ortaya fırsat oluşturduğu bu süreçte de dünya deneyimleri bir kez daha gündemde. Aynı zamanda bu süreçlerde kadınların mücadelesi ve oynadıkları rol de tartışılıyor.

 

Bu deneyimlerden biri de Kuzey İrlanda deneyimi. 

 

Tarihsel, politik, dini ve etnik sorunlar

 

İrlanda sorununun temelinde, İrlanda ile İngiltere (Britanya) arasındaki tarihsel, politik, dini ve etnik çatışmalar yatıyor. Bu sorunun kökenleri Orta Çağ’a kadar gitse de, özellikle 19. ve 20. yüzyıllarda yoğunlaşarak bir bağımsızlık mücadelesine ve Kuzey İrlanda’da uzun süren bir iç çatışmaya dönüştü.

 

Uzun yıllar süren çatışmaların sonucunda, çözüm süreci gündeme geldi. 

 

İlk adım olarak 1998’de İrlanda ve İngiltere arasında Belfast Antlaşması gündeme geldi.  Kuzey İrlanda'da kendi kendini yöneten bir hükümet kurulması, silahların bırakılması ve topluluklar arası işbirliğini teşvik eden bir mekanizma oluşturulması gibi maddeler içeren antlaşma ile Kuzey İrlanda'nın statüsüne dair karar da halk referandumuna bırakıldı. Bu şekilde halk barış sürecine doğrudan dahil oldu.

 

Sivil toplumun rolü

 

Çözüm sürecinde sadece hükümetler ve siyasi gruplar değil, aynı zamanda sivil toplum kuruluşları, dini liderler ve barış inisiyatifleri de rol aldı. Kimi uluslararası aktörler de süreci destekledi. 

 

Kadınlar ne yaptı?

 

Kadınlar, Kuzey İrlanda çatışmasının çözümünde sivil toplum liderleri, siyasi aktörler ve barış savunucuları olarak aktif bir rol oynadılar. Özellikle 1996’da kurulan Kadın Koalisyonu (NIWC): çatışmanın tarafları arasında diyalog kurulmasını sağladı. Bir parti gibi çalışma yürüten NIWC, kadınların barış görüşmelerinde yer almasını ve toplumsal meselelerin çözüm sürecine dahil edilmesini sağladı.  Aynı zamanda Belfast Antlaşması müzakerelerinde kadınların doğrudan temsil edilmesini sağladı. İdeolojik kutuplaşmalar yerini uzlaşı ve çözümün ortaya çıkmasında temel bir rol oynadı ve ön açıcı oldu.

 

Ailelere yardım, tabandan destek…

 

Kadınlar, çatışmadan etkilenen ailelere ve topluluklara yardım ederek barış için tabandan bir destek oluşturdu. Topluluklar arası güvenin inşa edilmesi, travma terapisi ve uzlaşma projelerinde aktif rol oynadılar.

 

Kampanyalar

 

Kadın örgütleri, kadın grupları, barış yanlısı gösteriler ve etkinlikler düzenleyerek çatışmayı sona erdirmek için farkındalık oluşturdu. Protestolar, her iki topluluk arasında uzlaşma çağrısı yapan barışçıl yöntemlerle gerçekleştirildi.

 

Siyaset ve karar alma süreçlerinin gelişimi

 

Kadınlar, geleneksel olarak erkek egemen siyasi arenada seslerini duyurarak toplumsal meselelerin barış sürecine dahil edilmesini sağladı. Sosyal adalet, sağlık ve eğitim gibi konular kadınlar tarafından sürecin gündemine taşındı.

 

Görüşmelere aktif katıldılar

 

Monica McWilliams ve Pearl Sagar gibi isimler, NIWC içinde ve barış görüşmelerinde önemli roller üstlendiler. Kadınlar, erkeklerin yönettiği geleneksel siyasi süreçlere alternatif olarak daha kapsayıcı bir model önerdiler. Toplumlar arası bağları güçlendiren girişimlerle, topluluklar arasında barışın sürdürülebilir hale gelmesine katkıda bulundular.

 

Sonuç olarak, İrlanda'daki sorunların çözümünde kadınlar, barışın inşasında yaratıcı ve kapsayıcı bir yaklaşım sergilediler. Toplumsal diyaloğun güçlenmesine, çatışmadan etkilenen insanların desteklenmesine ve barış sürecine toplumsal cinsiyet eşitliğinin dahil edilmesine öncülük ettiler. Kadınların öncülük ettiği barış çalışmaları, Kuzey İrlanda çatışması sonrası dönemde dahi barışın korunmasına önemli katkılarda bulundu.

 

Son.