
'Perwerdehiya bi zimanê dayikê mifteya aştiya civakî ye'
- 10:15 13 Nîsan 2025
- Rojane
Şehrîban Aslan – Gulîstan Gulmuş
AMED – Jinan gotin, "Bêyî ziman perwerdehî nabe," û tekez kirin ku cihê zimanê Kurdî di perwerdeyê de ji bo aştiya civakî pir girîng e.
Duh li Amedê di bin serokatiya Şaxa Amed a Sendîkaya Kedkarên Perwerde û Zanistê (Egitim Sen) de komxebatek bi navê "Di perwerdeya bi zimanê zikmakî de ber bi çareseriyê ve: Derfetên heyî, astengî, pêşniyazî " hate lidarxistin. Gelek rêxistinên civaka sivîl, nûnerên partiyên siyasî, akademîsyen, perwerdekar û lêkolînerên ziman ji gelek welatan beşdarî komxebatê bûn, ku dê îro jî berdewam bike. Jinan diyar kirin ku roja komxebatê bi serdemeke girîng re hevdem bû û destnîşan kirin ku ew ji bo beşdarbûna zimanê Kurdî gelek bi qîmet bû.
'Ev binpêkirineke mezin a mafên mirovan e'
Hevberdevka Komîsyona Ziman, Çand û Hunerê ya DEM Partiyê Parêzer Cemîle Turhallı girîngiya komxebatê tekez kir û got, "Yek ji sedemên herî girîng ên ku aştiya civakî li Tirkiyeyê nayê bidestxistin, pirsgirêka ziman e. Kurd bi sedsalek e rastî înkar û qirkirinê tên. Di encamê de, tê dîtin ku înkar û qirkirin ti encamekê nadin; berevajî vê, ew dibin sedema pevçûnên cidî û zirarê didin aştiya civakî. Ez her înîsiyatîfek ku ji bo çareseriyek û ji bo çareseriyê heye pir hêja û biqîmet dibînim. Di vî warî de, pir girîng e ku Egitim Sen pêşengiya vê yekê dike. Ji ber ku saziyek perwerdehiyê ye û yek ji pirsgirêkên perwerdehiyê yên herî girîng ên li Tirkiyeyê ye, ew e ku zarokên Kurd nikarin bi zimanê xwe yê dayikê perwerdehiyê bibînin. Em qala nifûsa zêdetirî 25 mîlyonî dikin. Ew duyemîn nifûsa herî mezin a Tirkiyeyê ne, lê dîsa jî ji mafê zimanê xwe yê dayikê bêpar in. Ev mafek pir bingehîn e ku divê bê destwerdan be. Ew mafek e. Mixabin, ji ber sedemên siyasî û neteweperestiya dewletê, ev maf ji zarokan re nayên dayîn. Ev binpêkirineke mezin a mafên mirovan e. Perwerdehiya bi zimanê dayikê mifteya aştiya civakî ye. "
'Em dikevin serdemeke nû'
Piştî axaftinê, Prof. Dr. Fatma Gok jî li ser girîngiya komxebatê axivî û ev daxuyanî da: "Min komxebat pir dewlemend dît. Heta îro hin înîsiyatîf hene. Ez behsa serdema berî û piştî 2011'an û heta ku pêvajo di 2015'an de hate qutkirin dikim. Niha em dikevin serdemeke nû û ya girîng ev e ku em çawa dikarin li ser vê hemû kombûnê çareseriyan bibînin, em ê ji vir û pê ve biçin ku derê? Belê, zilm û zorên dîrokî hene. Li dijî vê yekê berxwedanek bêdawî jî heye. Ji niha û pê ve, em ê bi rastî vê mijarê wekî pirsgirêka Kurd, mijara perwerdehiya bi zimanê dayikê; mafên van hemû komên ku nasname, çand û zimanên wan hatine înkarkirin, ji bilî neteweyên din ên serwer, li ser bingeha hemwelatîbûna wekhev çareser bikin."
'Ziman xwedî cihekî pir girîng e’
Fatma Gok wiha berdewam kir: "Ziman di çanda gelan, civakan, çanda kêmneteweyan an serdestan de cihekî pir girîng digire. Bi gotineke din, di têkoşînê de cihekî girîng digire û hemû taybetmendiyên ku ji bo jiyaneke bi rastî wekhev hene cihekî pir taybet digirin. Serdest û bindest vê yekê dizanin. Hem ez û hem jî endamên Egitim Senê girîngiyek mezin didin mijareke wisa."